 |  |
20/04/2010
Papieska homilia dla kard. Špidlíka: z poczuciem humoru w chrześcijańskiej wolności
◊ „Opatrzność doprowadziła do spotkania kard. Špidlíka i Jana Pawła II, aby dzięki ich współpracy Kościół nauczył się – jak mówił Papież Słowianin – w pełni oddychać obu płucami”. Tymi słowami Benedykt XVI pożegnał dziś w Bazylice Watykańskiej zmarłego w piątek kard. Tomáša Špidlíka SJ. Mszę w jego intencji odprawił dziekan kolegium kardynalskiego, kard. Angelo Sodano. Na zakończenie liturgii do bazyliki zszedł Benedykt XVI, który modlił się przed trumną czeskiego jezuity i profesora teologii wschodniej, a następnie wygłosił homilię. Na jej początku przytoczył jedne z ostatnich słów, które kard. Špidlík wypowiedział przed śmiercią:
„«Przez całe życie szukałem oblicza Chrystusa, a teraz jestem szczęśliwy i spokojny, ponieważ odchodzę, aby je zobaczyć». Ta wspaniała myśl, tak prosta, niemal dziecięca w swej formule, a przecież głęboka i prawdziwa, koresponduje z wolą Jezusa: «Chcę, aby także ci, których Mi dałeś, byli ze Mną tam, gdzie Ja jestem». Myślę, że wielcy ludzie wiary mają szczególny dar widzenia tej prawdy i dzięki temu są również w stanie przetrzymać ciężkie doświadczenia, tak jak o. Tomáš Špidlík, nie tracąc ufności, co więcej, z żywym poczuciem humoru, który niewątpliwie świadczy o ich inteligencji, jak i o wewnętrznej wolności – podkreślił Papież. – Pod tym względem kard. Špidlík był bardzo podobny do czcigodnego sługi Bożego Jana Pawła II. Obaj lubili żarty i dowcipy, choć ich osobiste doświadczenia z młodości były bardzo trudne i pod pewnymi względami podobne”.
Benedykt XVI nawiązał też do kardynalskiego zawołania czeskiego jezuity: Ex toto corde – z całego serca. „W duchowości wschodniej – przypomniał Papież – serce jest miejscem modlitwy, spotkania człowieka z Bogiem, a także z innymi ludźmi oraz ze światem. W tym symbolu serca spotykają się Wschód i Zachód, nie w sensie dewocyjnym, lecz głęboko chrystologicznym”. Papież zauważył, że dodatkowym wyjaśnieniem tego hasła są greckie słowa wpisane w herb kard. Špidlíka, a mianowicie „Phos Zoe”, „Światło i Życie”, które są imionami Boga.
Kard. Tomáš Špidlík SJ zmarł w Rzymie 16 kwietnia w wieku 90 lat. Od 1955 r. był profesorem Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego. Uchodził za jednego z największych znawców chrześcijańskiego Wschodu. Przyczynił się również do zbliżenia z Kościołem prawosławnym, zwłaszcza w Rosji. W 2003 r. Jan Paweł II mianował go kardynałem. Tomáš Špidlík zostanie pochowany w sanktuarium Apostołów Słowian w Welehradzie na Morawach. Jutro jego ciało zostanie przewiezione do Czech. Do czasu pogrzebu trumna będzie wystawiona w katedrze w Ołomuńcu.
kb/ rv
Awanse amerykańskich biskupów polonijnych
◊ Dwóch amerykańskich biskupów polskiego pochodzenia awansowało w tamtejszej hierarchii kościelnej. Pierwszym z nich jest 59-letni bp Thomas Wenski kierujący dotychczas diecezją Orlando na Florydzie. Decyzją Ojca Świętego został on metropolitą Miami, gdzie zastąpi abp. Johna Favalorę, który złożył wcześniejszą rezygnację z tej funkcji. Abp Wenski kierował w episkopacie USA komisjami ds. migracji oraz polityki międzynarodowej.
Drugim z awansowanych hierarchów jest 57-letni bp Thomas Paprocki. Dotychczasowy biskup pomocniczy archidiecezji chicagowskiej, odpowiedzialny za duszpasterstwo licznej tam Polonii, będzie odtąd ordynariuszem diecezji Springfield w stanie Illinois, która pozostawała do tej pory bez pasterza. Bp Paprocki kieruje w episkopacie USA komisją prawno-administracyjną.
tc/rv
Watykański rzecznik: wizyta na Malcie pozytywnie zaskoczyła
◊ Ponad połowa mieszkańców Malty wzięła udział w spotkaniach z Benedyktem XVI w czasie jego podróży apostolskiej. Na sukces papieskiej wizyty na tej śródziemnomorskiej wyspie wpłynęła głęboka i wielowiekowa tradycja chrześcijańska. W ten sposób 14. zagraniczną podróż Ojca Świętego podsumował watykański rzecznik.
„Z pewnością bilans podróży jest bardzo pozytywny – powiedział Radiu Watykańskiemu ks. Federico Lombardi SJ. – Rzekłbym nawet, że przerósł on oczekiwania samych organizatorów. Wpłynęły na to: ciepłe przyjęcie, spontaniczność ludzi zgromadzonych na ulicach, ich wyraźna radość i zdyscyplinowanie, a także stosowność w okazywaniu entuzjazmu. Wszystko to razem bardzo mnie uderzyło. W ciągu dwóch dni prawie 200 tys. osób miało okazję zobaczyć Papieża. Atmosfera spotkań była niesłychanie pozytywna i pogodna. Powiedziałbym, że przyczyniły się do tego chrześcijańskie korzenie tego ludu i jego głęboka tradycja katolicka, którą manifestuje w sposób bardzo spontaniczny. I tak było dosłownie. Przyjęcie zgotowane na Malcie było serdeczne, zdecydowanie pozytywne i otwarte na przesłanie Papieża”.
se/rv
San Giovanni Rotondo: przeniesienie relikwii Stygmatyka z Pietrelciny
◊ 19 kwietnia relikwie Ojca Pio zostały uroczyście przeniesione do krypty w nowej świątyni w San Giovanni Rotondo, która została jemu poświęcona. Dotychczas przez 42 lata spoczywały one w tamtejszym kościele Matki Bożej Łaskawej.
Urna z relikwiami Ojca Pio została przeniesiona w asyście braci kapucynów oraz wielu pielgrzymów. Ceremonii przewodniczył abp Michele Castoro. Jak mówi rzecznik prasowy sanktuarium, „ceremonia została zaplanowana w momencie, kiedy dowiedzieliśmy się, że będzie beatyfikacja Ojca Pio. Nowy kościół został przygotowany do tego w 2004 r., już po kanonizacji, a dzisiaj przyjął pod swój dach relikwie świętego. Po to został wybudowany” – dodał br. Antonio Belpiede. Uroczystość odbyła się w okresie paschalnym. Jak powiedział abp Castoro „to pozwala kontemplować jeszcze raz chwałę Zbawiciela, do której został włączony ten pokorny kapucyn. W swojej posłudze kapłańskiej, w swoim ciele doświadczył on upodobnienia do Chrystusa ukrzyżowanego i zmartwychwstałego”.
T. Wroński, OFMCap, San Giovanni Rotondo
Irak: kościoły na celowniku Al-Kaidy
◊ Iraccy chrześcijanie być może uniknęli krwawej masakry ze strony Al-Kaidy. Tak przynajmniej uważa premier Nuri al-Maliki. Informując wczoraj o zabiciu przez oddziały rządowe i amerykańskie dwóch przywódców tego ugrupowania w Iraku, szef rządu w Bagdadzie stwierdził, że Al-Kaida planowała serię zamachów na stołeczne kościoły. Informację tę potwierdził pośrednio chaldejski biskup Szlemon Warduni, informując o krążących od pewnego czasu pogłoskach na ten temat. Stąd w ostatnią niedzielę chrześcijańskie świątynie pozostawały pod wzmocnionym nadzorem sił bezpieczeństwa. Bp Warduni dodał, że niezależnie od bieżących wydarzeń politycznych, jak problemy z ostatecznym wynikiem wyborów sprzed półtora miesiąca, Irakowi potrzebny jest nowy rząd, który umiałby zapewnić krajowi pokój, stabilność, pojednanie i bezpieczeństwo.
tc/ sir
Indie: katolickie obawy wobec spisu ludności
◊ W Indiach trwa krajowy spis ludności. Szacuje się, że weźmie w nim udział ponad miliard osób. O tym, jak gigantyczne jest to przedsięwzięcie, może świadczyć fakt, że spisu dokonuje dwa i pół miliona ankieterów. Indyjscy chrześcijanie nie kwestionują konieczności aktualizacji co dziesięć lat danych demograficznych, które służą następnie projektom rozwojowym. Obawy natomiast budzą punkty dotyczące wyznawanej religii. Rzecznik prasowy indyjskiego episkopatu potwierdził, że wielu dalitów, czyli „niedotykalnych”, nie ujawni w spisie ludności swojego prawdziwego wyznania.
Dalici należą do najniższych indyjskich kast lub są bezkastowcami. Konstytucja kraju daje im wiele przywilejów, w tym kwoty zatrudnienia i granty edukacyjne. Jednak za ujawnienie w spisie ludności wyznania chrześcijańskiego grozi im utrata pracy i należnych im przywilejów społecznych. Szacuje się, że wśród chrześcijan w Indiach 60 proc. to dalici. Wyznawcy Chrystusa za nieprzestrzeganie tradycyjnego systemu kastowego są pozbawiani praw. Wielu chrześcijan nie ujawnia więc prawdziwej wiary i stąd biorą się rozbieżności w statystykach rządowych i kościelnych.
se/ucan, rv
Kard. Ortega o kryzysie kubańskim
◊ Konieczność dialogu, zarówno wewnętrznego na Kubie, jak i pomiędzy tym krajem a Stanami Zjednoczonymi, podkreślił kard. Jaime Ortega w wywiadzie dla wydawanego przez diecezję Hawany pisma Palabra Nueva. Stołeczny arcybiskup zwrócił uwagę na bardzo ciężką, niewątpliwie najtrudniejszą w naszym stuleciu sytuację mieszkańców karaibskiej wyspy.
Sytuacja wymaga zmian, a zwlekanie z nimi powoduje coraz większą niecierpliwość ludności – powiedział metropolita Hawany. Położenie Kubańczyków pogarsza światowy kryzys ekonomiczno-finansowy, tragiczne skutki trzech niedawnych huraganów, a także trwające od blisko pół wieku embargo USA. Kard. Ortega mówił z rozczarowaniem o polityce Baracka Obamy, który w prezydenckiej kampanii wyborczej robił nadzieje większego otwarcia na dialog z Kubą, ale obietnic nie dotrzymał. Purpurat podkreślił, że kubański Kościół czyni, co tylko w jego mocy, by doprowadzić do zwolnienia tamtejszych więźniów politycznych, i to wszystkich, nie tylko chorych. Przypomniał, że biskupi wyrazili ubolewanie po tragicznej śmierci dysydenta Orlando Zapaty, który prowadził strajk głodowych. Zaapelowali do władz o dialog z protestującymi, by do takich sytuacji nie dochodziło. To samo powtórzyli w przypadku głodówki Guillermo Fariñasa, którego równocześnie proszą o przerwanie tak niebezpiecznej dla życia formy protestu.
ak/ rv
Trwają pogrzeby ofiar katastrofy pod Smoleńskiem
◊ W całej Polsce trwają kolejne pogrzeby ofiar katastrofy samolotu prezydenckiego pod Smoleńskiem. W Warszawie pożegnano dziś m.in. ministra Władysława Stasiaka, szefa Kancelarii Prezydenta RP.
Mszy św. pogrzebowej w kościele św. Anny przewodniczył abp Kazimierz Nycz, metropolita warszawski zaś homilię wygłosił bp Stanisław Budzik. Wspominając zmarłego sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski podkreślił, że był on ceniony za skromność i bezpośredniość, wiedzę i kompetencje. „Panuje powszechna opinia, że należał do najlepszych urzędników III RP. Jego słowa wypisane na pamiątkowym obrazku: Dla Polski warto pracować pozostaną dla nas wszystkich zobowiązującym testamentem” – mówił bp Budzik.
Na Jasnej Górze odbyły się natomiast uroczystości pogrzebowe Janusza Kochanowskiego, Rzecznika Praw Obywatelskich. Został on pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi w służbie państwu i społeczeństwu”. Mszy w intencji zmarłego przewodniczył abp Stanisław Nowak. „Historia z pewnością nie zapomni zasług Rzecznika Praw Obywatelskich dla człowieka i ojczyzny – mówił metropolita częstochowski. – Przy tej trumnie zapytajmy jednak o źródła tej duchowej mocy. Gdzie one biły dla niego? Tu w Częstochowie, na Jasnej Górze, w częstochowskiej rodzinie i w częstochowskiej szkole wszystko się zaczęło”.
Polacy pożegnali dziś również Jerzego Szmajdzińskiego, Krzysztofa Putrę czy ks. Andrzeja Kwaśnika, kapelan Federacji Rodzin Katyńskich, ks. Zdzisława Króla, kapelana Warszawskiej Rodziny Katyńskiej, i o. Józefa Jońca SchP, prezesa Stowarzyszenia Parafiada.
R. Łączny, KAI
USA: media „wychowawcami” dzieci
◊ Rodzice nie są w stanie kontrolować dostępu swych dzieci do treści medialnych. Istniejące już systemy ochrony nieletnich są nieskuteczne albo zbyt trudne w obsłudze – wynika z raportu przygotowanego na zlecenie amerykańskiego episkopatu. Dokument podkreśla, że w aktualnej sytuacji rodzice nie mogą realizować rodzicielskich praw i obowiązków. O wychowaniu ich dzieci w dużej mierze decyduje za nich przemysł medialny. 80 proc. Amerykanów oczekuje jaśniejszych systemów kontroli od strony samych producentów. Niemal 60 proc. badanych domaga się również większego zaangażowania państwa w ochronę nieletnich. W raporcie podkreślono, że na dzisiejszym etapie rozwoju mediów elektronicznych skuteczna i łatwa w obsłudze kontrola rodzicielska telewizji czy internetu nie powinna stanowić już problemu.
kb, rv
Indonezja: prawo o bluźnierstwie podtrzymane
◊ Indonezyjski trybunał konstytucyjny podtrzymał kontrowersyjne prawo o bluźnierstwie. Wyrok bardzo zaniepokoił mniejszości religijne tego największego muzułmańskiego kraju świata. Koalicja organizacji broniących praw człowieka zaskarżyła ustawodawstwo wyznaniowe pochodzące z 1965 r. W pozwie domagała się poszerzenia swobód dla mniejszości religijnych. Indonezyjska konstytucja z 1945 r. gwarantuje wolność wyznania jedynie sześciu oficjalnym religiom, w tym katolickiej. Prawo o bluźnierstwie grozi natomiast pięcioletnim wyrokiem więzienia każdemu, kto znieważy jedną z nich.
Ustawa często wykorzystywana jest przez państwo do walki politycznej z przeciwnikami. Prawo wyznaniowe w żadnym względzie nie powinno ingerować w indywidualne poglądy i praktyki religijne – uważają przeciwnicy ustawy. – Kiedyś miało ono przyczyniać się do pokoju społecznego. Obecnie uważane jest za przestarzałe, dyskryminacyjne i w ogóle niepotrzebne.
se/ ap, asianews
Ojcowie Kościoła o kapłaństwie i kapłanach
◊ Obowiązek głoszenia Słowa Bożego
Niniejszy tekst jest fragmentem kazania wielkiego apostoła Galii, św. Cezarego z Arles, skierowanego do biskupów, którym przypomina on między innymi wielkie znaczenie głoszenia wszystkim ludziom Słowa Bożego (List 52,8. Św. Cezary z Arles, Kazanie 1, 3,8,13,20, tł. ks. S.Ryznar, w: Św. Cezary z Arles, Kazania, PSP 52, 1989, 18,22,26,33).
Jeżeli wszyscy rozważymy dobrze i z troskliwością serca, stwierdzimy, że na barkach wszystkich biskupów spoczywa niezmierzony ciężar i ogromne niebezpieczeństwo. Nie jest to lekkie, co Pan specjalnie kapłanom głosi przez proroka: Krzycz na całe gardło i nie przestawaj! Podnoś głos twój jak trąba! Wytknij mojemu ludowi jego przestępstwa (Iz 58,1). A także i to: Jeśli powiem bezbożnemu: z pewnością umrzesz, a ty go nie upomnisz, aby go odwieść od jego bezbożnej drogi i ocalić mu życie, to bezbożny ów umrze z powodu grzechu swojego, natomiast Ja ciebie uczynię odpowiedzialnym za jego krew (Iz 3,8-20). Wreszcie to, co mówi Apostoł: Dlatego czuwajcie pamiętając, że przez trzy lata we dnie i w nocy nie przestawałem ze łzami upominać każdego z was (Dz 20,31). Któż bowiem nie rozważy tego z ogromnym strachem! Jeśli ten we dnie i w nocy przepowiadał Słowo Boże narodom, aby siebie przed Bogiem uniewinnić, to co z nami będzie, jeżeli albo z trudem, albo tylko w długich odstępach czasu odżywiamy duchową strawą trzodę nam powierzoną i zaniedbujemy podawanie soli nauki owieczkom Pańskim?
Rozważcie starannie, kochani, co wam przypominam. Wiecie bowiem doskonale, że są dwa rodzaje jałmużny: pierwszy – dać głodnemu chleba, drugi zaś – posłużyć niewiedzącemu wiedzą. Jeśli obfitujesz w coś, czym mógłbyś okazać pomoc ciału, Bogu niech będą dzięki! Jeżeli nie masz czym ciała nakarmić, wzmocnij duszę słowem Bożym!
Najbardziej odpowiada jednak kapłanowi udzielanie jałmużny duchowej, czyli pokarmu nauki. I jeśli kapłan oddany całkowicie nauczaniu nie będzie miał z czego udzielić pokarmu cielesnego, udzieli go świecki, przekaże go nawet poganin, da go Żyd i każdy inny da to, czego nie może dać kapłan. Jeśli natomiast kapłan nie udzieliłby nauki, świecki człowiek, choćby ją nawet posiadał, nie odważy się jej przekazywać. Ja zatem, mimo że jestem biednym grzesznikiem zaniedbanym, ośmielam się jednak w swojej małości być dla wszystkich biskupów poręczycielem tego, że jeśli będą ustawicznie oddani z miłości do nauki czytaniu i modlitwie, wówczas nigdy nie zabraknie im zasobów, z których udzielaliby materialnych jałmużn, zgodnie z tym, co Pan przyrzeka w Ewangelii: Starajcie się naprzód o królestwo Boże i o Jego sprawiedliwość, a to wszystko będzie wam dodane (Mt 6, 33). Niech więc każdy rozdaje rzeczy duchowe, a zobaczymy, czy może mu kiedykolwiek zabraknąć potrzebnych rzeczy ziemskich.
Jako ostatniej instancji trzymajmy się Chrystusa Pana. Sam bowiem przyrzekł to, co wyżej przytoczyłem: Starajcie się naprzód o królestwo Boże i tak dalej. Jeżeli ktoś się wyróżnia majątkiem i wiedzą, dzięki którym może rozdawać obie jałmużny, Bogu dzięki! Jeżeli zaś jest ktoś mniej bogaty, to wystarczy mu samo rozdanie jałmużny duszom, czyli nauki duchowej....
Nie wiem, czy jest taki biskup, kapłan lub diakon, który nie mógłby na te tematy i wiele im podobnych mówić w Kościele i napominać na każdym miejscu. Niepotrzebna jest tam ani wymowa ani dobra pamięć, gdzie jak wiemy potrzeba prostego upomnienia, krok za krokiem, zdanie za zdaniem. Jeżeli nam ktoś ukradnie rzecz materialną, usiłujemy znaleźć najlepszych sędziów o najwyższym autorytecie, wyszkolonych adwokatów, aby dobro materialne móc odzyskać od złodzieja. Tymczasem twierdzimy, że nie potrafimy upomnieć najprostszego naszego ludu zwyczajnymi słowami. Dlaczego krzyczymy w obronie ziemi? Ponieważ miłujemy ziemię. Dlaczego nie krzyczymy w kościołach? Nie mam odwagi, lecz prawda pobudza mnie, abym nie milczał. Nie krzyczymy w kościołach dlatego, ponieważ duchowo nie kochamy ludu nam powierzonego. Stąd boję się, żebyśmy nie krzyczeli beznadziejnie podczas czekającej nas przyszłej kary, skoro obecnie nie chcemy owocnie krzyczeć w kościołach ...
Lecz ktoś powie: „Brak mi pamięci i nie mam wymowy do głoszenia Słowa Bożego”. Boję się, pobożni mężowie, że ta wymówka nie będzie mogła nas wybronić w dniu straszliwego sądu. Wiemy bowiem doskonale, że Pan nasz wybrał do głoszenia Słowa Bożego nie uczonych czy retorów, lecz rybaków bez wykształcenia, oczywiście ubogich i niskiego pochodzenia. A więc jeżeli jakiś kapłan posiadałby piękną i wylewną wymowę świecką... byłoby rzeczą zupełnie niestosowną, jeśliby tak chciał w kościele mówić, a przez to jego kazanie nie mogłoby trafiać – jak powinno – do całej Pańskiej owczarni, lecz zaledwie do nielicznych wykształconych. I dlatego, moi wybitni mężowie, powinni przemawiać kapłani do wiernych prostą i powszechną mową, którą mógłby zrozumieć cały lud, wypełniając powinność, o której mówi Apostoł: Stałem się wszystkim dla wszystkich, aby wszystkich pozyskać (1 Kor 9,22) oraz zgodnie ze świętą i zbawienną radą błogosławionego Hieronima, która brzmi: „Kazanie głoszone przez kapłana raczej powinno wywołać skruchę, niż poklask”.
ks. Marek Starowieyski
Miesięcznik Katolicki LIST – prezentacja numeru kwietniowego
◊ Kwietniowy numer Miesięcznika Katolickiego LIST zatytułowany jest: „O co modlił się Chrystus przed śmiercią”, a poświęcony jest w całości jednemu z najpiękniejszych fragmentów Biblii, jakim jest Modlitwa Arcykapłańska. Autorzy zastanawiają się nad słowami Chrystusa wypowiedzianymi w czasie tej modlitwy. O. dr Piotr Napiwodzki OP skupia się na wezwaniu: Aby byli jedno, zbyt często zawężanym jedynie do sensu ekumenicznego. Inny teolog, ks. dr Grzegorz Strzelczyk zastanawia się nad zdaniem: A to jest życie wieczne, aby znali Ciebie, prawdziwego Boga. Czyżby Jezus sugerował możliwość osiągnięcia życia wiecznego przed naszą śmiercią, a nawet zbawczą śmiercią Jego samego? O. Jacek Prusak SJ, psychoterapeuta, pisze z kolei o samotności Jezusa przed śmiercią i jej przezwyciężaniu, które może być drogą dla każdego z nas.
Duża część kwietniowego numeru LISTU poświęcona jest także kapłaństwu, zwłaszcza powszechnemu. Otwiera ją relacja z rozmowy z polskimi licealistami, którzy opowiadają o swoim obrazie kapłana i doświadczeniu kapłaństwa powszechnego, a raczej jego braku i niezrozumieniu. O. Mirosław Pilśniak OP, podczas rozmowy zatytułowanej: „Kiedy jesteśmy podobni do Boga”, wychodząc od Modlitwy Arcykapłańskiej wyjaśnia, na czym polega sens naszego kapłaństwa, jak je rozumieć i jak je wypełniać. O kapłaństwie piszą także Ela Konderak w artykule „Zapomniane kapłaństwo wszystkich wierzących” i dyrektor Dominikańskiego Ośrodka Liturgicznego, o. Tomasz Grabowski OP („Ci, którzy składają ofiarę”).
W numerze znajduje się także krótka sylwetka zmarłego 11 marca br. najstarszego polskiego dominikanina, legendarnego duszpasterza, kapłana i mędrca, o. Joachima Badeniego.
Sławomir Rusin
Magazyn we wtorek
◊ Poczucie humoru świadczy o inteligencji i duchowej wolności – powiedział Benedykt XVI nad trumną kard. Špidlíka. Od relacji z Mszy pogrzebowej rozpoczniemy nasz program. Rzecznik prasowy Watykanu podsumuje papieską podróż na Maltę i spotkanie z ofiarami pedofilii. Ks. Józef Augustyn powie o sztuce modlitwy, temacie najnowszego numeru Życia Duchowego. Na zakończenie audycja ks. Starowieyskiego o kapłaństwie w myśli ojców Kościoła.
Słuchaj: 
Dziennik 20.04.2010 - wersja dźwiękowa
◊ Słuchaj:
Biuletyn Radia Watykańskiego jest rozsyłany gratis na adresy abonentów. Jak dokonać prenumeraty lub jak z niej zrezygnować informujemy na stronie www.radiovaticana.va/polski
© Radio Watykańskie 2009 - wszelkie prawa zastrzeżone