Radio WatykańskieRadio Watykańskie
Redazione +390669884602 | +390669884565 | e-mail: sekpol@vatiradio.va

2014/10/23

Papież i Stolica Apostolska

  • Papież do delegacji Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Karnego: handel ludźmi jest obrazą człowieczeństwa, a dożywocie to ukryta kara śmierci
  • Papieska Msza w czwartek: zginać kolana przed niezmiernością Boga
  • Premier Grenady w Watykanie
  • Nowy opat Monte Cassino: jego jurysdykcja ograniczona do samego opactwa
  • Watykańskie przesłania na kongres o poszanowaniu życia i pokoju
  • Stolica Apostolska nie chce od lefebrystów kapitulacji
  • Czas powiedzieć: non pussumus
  • Kościół na świecie

  • Niemcy: karynałowie o zakończonym Synodzie Biskupów
  • Nigeria: islamiści uprowadzili kolejnych 60 dziewcząt
  • Argentyna: sprzeciw biskupów wobec projektu prawa o zapłodnieniu wspomaganym
  • Uroczystości ku czci św. Jana Pawła II w Wenezueli
  • Kościół w Polsce

  • Kraków: uroczystości odpustowe w sanktuarium św. Jana Pawła II
  • Ruszają Katechezy Warszawskie
  • Kultura i społeczeństwo

  • Aktualności Radia Watykańskiego – wydanie wieczorne
    Magazyn Radia Watykańskiego – 23.10.14
  • Aktualności Radia Watykańskiego – wydanie główne 23.10.2014
  • Papież i Stolica Apostolska



    Papież do delegacji Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Karnego: handel ludźmi jest obrazą człowieczeństwa, a dożywocie to ukryta kara śmierci

    ◊   Potrzebę rozwijania sprawiedliwości respektującej godność i prawa osoby ludzkiej podkreślił Papież, spotykając się z delegacją Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Karnego. W obszernym przemówieniu poruszył szereg problemów związanych z wymiarem sprawiedliwości i walką z przestępczością. Wskazał m.in. na niebezpieczeństwa takich manipulacji, jak wzywanie do zemsty i przemocy przez media czy polityków, i to nie tylko w stosunku do winnych, ale nawet tylko podejrzanych.

    Mówiąc o prymacie życia i godności człowieka, Ojciec Święty poruszył też sprawę kary śmierci. Przypomniał, że wypowiedział się przeciw niej św. Jan Paweł II w encyklice Evangelium vitae (56), jak też Katechizm Kościoła Katolickiego (2267). Obecnie 60 krajów zachowało jeszcze ten najwyższy wymiar kary, ale w 35 z nich w ostatniej dekadzie żadnych takich wyroków nie wykonano. W wielu krajach jednak wymierza się karę śmierci w sposób ukryty, niezależnie od obowiązującego prawa.

    „Wszyscy chrześcijanie i ludzie dobrej woli są dziś wezwani do walki nie tylko z karą śmierci we wszelkich formach, legalnych czy nielegalnych – mówił Papież. – Mają też walczyć o poprawę warunków w więzieniach, z poszanowaniem godności ludzkiej osób pozbawionych wolności. Łączę to z dożywotnim więzieniem. W watykańskim kodeksie karnym od nie tak dawna nie ma już dożywocia. Bo dożywocie to ukryta kara śmierci”.

    Franciszek mówił też o torturze i innych karach „okrutnych, nieludzkich i degradujących”:

    „Jest tu przymiotnik «okrutny», bo chodzi tu zawsze o zdolność człowieka do okrucieństwa. To poryw złości, to prawdziwa namiętność! Jedną z form tortury jest przetrzymywanie w więzieniach o zaostrzonym rygorze. Z motywem zapewnienia społeczeństwu większego bezpieczeństwa albo szczególnego traktowania pewnych kategorii więźniów odznacza się to głównie izolacją. Jak wykazują badania różnych organizacji obrony praw człowieka, brak bodźców, zupełna niemożliwość komunikowania i kontaktu z innymi ludźmi powodują cierpienia psychiczne i fizyczne, jak obłęd, lęk, depresja czy chudnięcie i wyraźnie zwiększają skłonność do samobójstwa”.

    W przemówieniu do Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Karnego Papież podjął też temat handlu „żywym towarem”:

    „Niewolnictwo, w tym handel ludźmi, uznane jest jako zbrodnia przeciw ludzkości i zbrodnia wojenna tak przez prawo międzynarodowe, jak też liczne ustawodawstwa krajowe. To zbrodnia obrazy człowieczeństwa. A skoro nie można popełnić przestępstwa tak skomplikowanego, jak handel żywym towarem, bez wspólnictwa, czynnego czy przez zaniedbania, ze strony państw, jasne jest, że kiedy wysiłki, by zwalczyć to zjawisko, nie są wystarczające, mamy tu znów do czynienia ze zbrodnią przeciw ludzkości” – stwierdził Ojciec Święty.

    ak/ rv


    inizio pagina

    Papieska Msza w czwartek: zginać kolana przed niezmiernością Boga

    ◊   Nie da się być chrześcijaninem bez łaski Ducha Świętego, która daje zdolność miłowania. Mówił o tym Papież podczas porannej Mszy w kaplicy Domu św. Marty. W homilii Franciszek komentował pierwsze czytanie liturgiczne, gdzie apostoł Paweł zapewnia Efezjan o swej modlitwie za nich dla „wzmocnienia siły wewnętrznego człowieka”. Ojciec Święty podkreślił szczególnie słowa o „zginaniu kolan przed Ojcem”, co jest znakiem adoracji w świadomości niezmierzonej mocy i miłości Boga:

    „Prosi on Ojca, by przybył Duch i nas umocnił, by dał nam siłę. Nie da się iść naprzód bez mocy Ducha, bo nasze siły są niewystarczające. Nie da się być chrześcijanami bez łaski Ducha. To właśnie Duch przemienia w nas serce, pozwala postępować w cnocie, wypełniać przykazania” – powiedział Franciszek.

    Kolejną rzeczą, o którą prosi św. Paweł, jest obecność Chrystusa ugruntowująca w nas miłość, która „przewyższa wszelką wiedzę” – zauważył Papież. Jednak zrozumieć jej niezmierność można jedynie poprzez ów akt oddania czci.

    „To jest mistyczne doświadczenie Pawła, które uczy nas modlitwy uwielbienia i adoracji – mówił dalej Ojciec Święty. – Wobec naszej małości, naszych egoistycznych interesów Paweł wybucha tym uwielbieniem i prosi Ojca, by zesłał nam Ducha, który da nam siłę postępowania naprzód; by dał nam pojąć miłość Chrystusa i by On umocnił nas w miłości. I mówi do Ojca: «Chwała Tobie, który możesz uczynić więcej, niż ośmielamy się pomyśleć». To naprawdę piękna modlitwa...”

    Na zakończenie homilii Franciszek zachęcił, by iść za przykładem św. Pawła:

    „Dzięki temu wewnętrznemu życiu można pojąć, czemu Paweł porzucił wszystko i uznał to za śmieci, by pozyskać Chrystusa i dać się Mu zdobyć. Dobrze nam zrobi pomyśleć o tym, ale i uwielbić Boga także z naszej strony. Dobrze jest oddać cześć Bogu, wejść w ten świat szerokości, wielkości, hojności i miłości. To dobrze nam zrobi, bo w ten sposób możemy postępować w tym wielkim przykazaniu, jedynym przykazaniu, które jest podstawą wszystkich innych, przykazaniu miłości Boga i bliźniego”.

    tc/ rv


    inizio pagina

    Premier Grenady w Watykanie

    ◊   Na prywatnej audiencji Ojciec Święty przyjął premiera Grenady Keitha Mitchella. Karaibski polityk odwiedził następnie watykański Sekretariat Stanu. W czasie rozmów podkreślono dobre relacje między Stolicą Apostolską a Grenadą, gdzie około połowy ludności, w tym również szef rządu, wyznaje katolicyzm. Zaznaczono ważny wkład, jaki Kościół katolicki wnosi w kwestiach edukacyjnych, społecznych i charytatywnych. Jest to istotne zwłaszcza w odniesieniu do młodego pokolenia Grenadyjczyków. Stwierdzono konieczność współpracy wszystkich sił społecznych w celu wspierania dobra wspólnego i rozwoju tego wyspiarskiego kraju Karaibów.

    tc/ rv


    inizio pagina

    Nowy opat Monte Cassino: jego jurysdykcja ograniczona do samego opactwa

    ◊   Ojciec Święty mianował nowego opata Monte Cassino. Został nim 57-letni o. Donato Ogliari OSB, dotychczasowy opat benedyktyńskiego klasztoru Madonna della Scala w miasteczku Noci koło Bari na południu Włoch.

    Równocześnie Papież ograniczył obszar opactwa terytorialnego Monte Cassino do samego tylko kościoła i klasztoru z bezpośrednio przyległymi do niego terenami. Wszystkie 53 parafie podlegające dotychczas jurysdykcji tego opactwa, a położone w Cassino i innych miejscowościach, zostały włączone wraz z wiernymi i duchowieństwem, seminarzystami i wspólnotami zakonnymi do sąsiedniej diecezji Sora-Aquino-Pontecorvo. Będzie ona nosić odtąd nazwę diecezji Sory, Cassino, Akwinu i Pontecorvo.

    ak/ rv


    inizio pagina

    Watykańskie przesłania na kongres o poszanowaniu życia i pokoju

    ◊   „Tematy pokoju i poszanowania ludzkiego życia związane są z wiarą w Boga Stworzyciela, jako prawdziwą gwarancją naszej godności” – Papież senior pisze o tym w przesłaniu na międzynarodowy kongres odbywający się na Papieskim Uniwersytecie Boliwariańskim w Medellín. Dwudniowe spotkanie poświęcone poszanowaniu życia i drogom pokoju zostało zorganizowane przez watykańską Fundację Josepha Ratzingera – Benedykta XVI.

    Na odbywający się w Kolumbii kongres swe przesłanie wystosował także Papież Franciszek. Podkreśla w nim, że „w zglobalizowanym świecie, który nie czyni nas bardziej braćmi, ale przyczynia się często do rywalizacji i starć, trzeba szerzyć kulturę spotkania”. Wskazuje jednocześnie, że prawdziwe zaangażowanie na rzecz dobra wspólnego zaczyna się od poszanowania godności każdego człowieka, która jest bazą międzyludzkiego współżycia i solidarnego rozwoju wszystkich narodów.

    bz/ rv


    inizio pagina

    Stolica Apostolska nie chce od lefebrystów kapitulacji

    ◊   Stolica Apostolska nie chce wymusić na lefebrystach kapitulacji – zapewnił abp Guido Pozzo, sekretarz Papieskiej Komisji Ecclesia Dei, która jest odpowiedzialna za dialog z duchowymi spadkobiercami abp. Marcela Lefebvre’a. W wywiadzie dla francuskiego tygodnika Famille chrétienne sekretarz watykańskiej komisji zapewnił, że dialog wciąż trwa, nigdy nie został zerwany. Jego celem jest wyjaśnienie i przezwyciężenie trudności o charakterze doktrynalnym, aby można było osiągnąć pełne pojednanie i pełną jedność. Bractwo Kapłańskie św. Piusa X uzyskałoby wówczas status prałatury personalnej.

    Abp Pozzo zaznaczył jednak, że przezwyciężenie trudności o charakterze doktrynalnym nie oznacza, że Bractwo musi się wycofać ze swych zastrzeżeń czy poglądów na temat niektórych aspektów, które nie dotyczą wiary, lecz zagadnień duszpasterskich lub niedefinitywnego nauczania Magisterium. W ramach tego, co nie podlega negocjacji wymienił Professio fidei – wyznanie wiary oraz uznanie zasady, że jedynie Magisterium Kościoła została powierzona władza autentycznej interpretacji Słowa Bożego. Jest to doktryna katolicka przypomniana przez Sobór Watykański II, ale nauczana już przez Piusa XII w encyklice Humani generis. W konsekwencji, choć istnieją różne stopnie władzy i posłuszeństwa wiernych jego nauczaniu, niczego nie można stawiać ponad Magisterium.

    Abp Pozzo wyraził nadzieję, że na tak określonych warunkach doktrynalnych uda się ustalić punkty wspólne i dojść do porozumienia. Stolica Apostolska pozostawia bowiem pole do refleksji nad zastrzeżeniami do pewnych aspektów i sformułowań dokumentów soborowych, a także do niektórych posoborowych reform, które nie dotyczą kwestii dogmatycznych i nie podlegających dyskusji.

    Watykański hierarcha potwierdził też, że dokumenty Vaticanum II w różnym stopniu angażują władzę Kościoła i w konsekwencji w różnym stopniu są wiążące dla wiernych. Na przykład konstytucje Lumen gentium o Kościele i Dei Verbum o Objawieniu Bożym mają charakter deklaracji doktrynalnej, choć nie zawierają definicji dogmatycznej. Natomiast deklaracje o wolności religijnej i religiach niechrześcijańskich, a także dekret o ekumenizmie mają inny i mniej wiążący charakter – zaznaczył sekretarz papieskiej komisji.

    Abp Guido Pozzo zastrzegł jednak, że zarówno Stolica Apostolska, jak i Bractwo, nie chcą iść na skróty, lecz postępować stopniowo, z jasnym jednak celem, którym jest jedność Kościoła powszechnego pod przewodnictwem Następcy Piotra.

    kb/ rv, famille chretienne


    inizio pagina

    Czas powiedzieć: non pussumus

    ◊   Tym, którzy nawołują do zrewidowania fundamentów naszej wiary i dostosowania ich do naszych czasów Kościół musi powiedzieć: Non possumus - nie możemy! – uważa ks. prof. Livio Melina, prezes Papieskiego Instytutu Jana Pawła II dla Studiów nad Małżeństwem i Rodziną. Uczestniczył on w prezentacji książki „La speranza della famiglia – nadzieja rodziny”, której autorem jest kard. Gerhard Müller, prefekt Kongregacji Nauki Wiary. Na prezentacji wiele mówiono o ostatnim synodzie, bo książka ta miała być przyczynkiem do synodalnej debaty. Kard. Müller zauważył, że książką tą chciał zwrócić uwagę na centralny problem wiary, a raczej jej osłabienia. „Żyjemy w epoce sekularyzacji i niedowiarstwa, które osłabiły postrzeganie sakramentu” – powiedział szef watykańskiej kongregacji.

    Z kolei Costanza Miriano, która relacjonowała obrady synodu dla włoskiej telewizji RAI, wyraziła zdumienie faktem, że biskupi bardzo dużo mówili o miłosierdziu dla rozwodników, a bardzo mało o miłosierdziu dla ich dzieci, które są głównymi ofiarami rozwodu. Dodała również, że w swej dziennikarskiej pracy spotkała się z wieloma różnymi rodzinami. Dzięki temu mogła zobaczyć, jak wielki jest rozdźwięk między moralnością chrześcijańską i modelem rodziny, który opiera się na wzorcach zaczerpniętych z telewizji i prowadzi do wielkich rozczarowań. W takiej sytuacji potrzebna jest walka ze swoistym analfabetyzmem rodzin, które nie znają prawdziwej miłości.

    kb/ rv


    inizio pagina

    Kościół na świecie



    Niemcy: karynałowie o zakończonym Synodzie Biskupów

    ◊   Do trwającej w Kościele debaty posynodalnej włączyli się też niektórzy biskupi z Niemiec. Kard. Joachim Meisner skrytykował fakt, że na ostatni Synod Biskupów nie zaproszono ekspertów od teologii małżeństwa i rodziny z rzymskiego Instytutu Jana Pawła II, a w tym samym czasie w znacznej mierze słuchano głosów z ulicy. Uczestnicy Synodu kardynałowie Marx i Kasper zachęcają tymczasem do dalszej debaty nad dokumentem końcowym.

    Były ordynariusz koloński w komentarzu dla katolickiego dziennika Die Tagespost napisał, że cały pontyfikat Jana Pawła II nacechowany był teologią małżeństwa i rodziny. „Niezapomniane są jego środowe katechezy i adhortacja Familiaris consortio” – pisze kard. Meisner i wspomina, że kiedyś Jan Paweł II powiedział mu osobiście, iż chciałby przejść do historii jako papież, który przyczynił się do uświęcenia małżeństwa i rodziny. Dlaczego więc – pyta kard. Meisner – nie zaproszono nikogo ze szkoły Jana Pawła II ani do przygotowania Synodu, ani do gremiów prowadzących Synod? Koloński kardynał przypomina, że w Rzymie od 33 lat istnieje Papieski Instytut Jana Pawła II dla Studiów nad Małżeństwem i Rodziną. Żaden z jego ekspertów nie został jednak zaproszony do przygotowania Synodu. „Jak to rozumieć?” – pyta kard. Meisner i dodaje, że dla organizatorów ostatniego Synodu ważniejsza od vox Dei, czyli głosu Bożego, była chyba vox populi, czyli głos ludu.

    Tymczasem niemieccy uczestnicy Synodu zachęcają do dalszej debaty. Kard. Walter Kasper w wywiadzie dla dziennika Die Welt powiedział: „Jestem przekonany, że w końcu osiągniemy szeroki konsens i zrobimy krok w stronę homoseksualistów. Krok w stronę większego poszanowania i uznania, że homoseksualiści też mogą do Kościoła wnieść coś dobrego”. Zaś kard. Reinhard Marx dokument końcowy Synodu nazwał kompromisem, który otwiera debatę. „Chciałbym, aby do tej debaty w Niemczech koniecznie włączyli się wierni” – stwierdził przewodniczący niemieckiego episkopatu.

    T. Kycia, Berlin

    inizio pagina

    Nigeria: islamiści uprowadzili kolejnych 60 dziewcząt

    ◊   Islamscy fundamentaliści uprowadzili w Nigerii kolejnych 60 dziewcząt. Bojówkarze z Boko Haram napadli na dwa miasteczka (Waga i Grata) w regionie Adamawa, który od dwóch miesięcy znajduje się praktycznie pod ich kontrolą.

    Świadkowie mówią o setce uzbrojonych po zęby islamistów, którzy najpierw ostrzelali miasteczka, a następnie ograbili i spalili sklepy oraz domy. Dopełniając dzieła zniszczenia zbierali na głównych placach miasteczek nastolatki, które następnie wywieźli w nieznanym kierunku.

    Kolejne porwanie stawia po znakiem zapytania rezultat negocjacji rządu z fundamentalistami, prowadzonych w celu uwolnienia uczennic porwanych przez Boko Haram w kwietniu br. Z miasta Chibok uprowadzono wówczas ok. 200 dziewcząt, głównie chrześcijanek. Wiele z nich torturami i gwałtem zostało zmuszonych do przejścia na islam.

    bz/ rv


    inizio pagina

    Argentyna: sprzeciw biskupów wobec projektu prawa o zapłodnieniu wspomaganym

    ◊   Nie wszystko, co jest technicznie możliwe, jest także dopuszczalne etycznie. Takie jest stanowisko argentyńskiego episkopatu w debacie nad projektem ustawy o tzw. zapłodnieniu wspomaganym. Według biskupów nowe prawo „proponuje legalizację eliminowania zarodków, dyskryminację między embrionami, obowiązkowe niszczenie i utylizację zarodków pobranych do badań, a także inne manipulacje życiem poczętym”.

    Argentyńscy biskupi przypominają słowa Papieża, który nazywa tego typu praktyki „kulturą odrzucania”. Według Franciszka ​​człowiek traktowany jest w niej jak towar, który można użyć, a następnie wyrzucić. Oświadczenie episkopatu jednoznacznie podkreśla, że życia ludzkiego nie można niszczyć. Wzywa zatem do refleksji na temat wartości, które powinny leżeć u podstaw debaty na ten temat, toczącej się w Argentynie.

    Hierarchowie podkreślają, że rozumieją istniejące problemy związane z bezpłodnością. Zachęcają jednak do szukania takich rozwiązań, które mają na celu usunięcie jej przyczyny. Podkreślają konieczność wielowymiarowego, interdyscyplinarnego wsparcia osób nią dotkniętych. Wskazują także, że wraz z przyjęciem nowej ustawy pojawią się problemy jurydyczne dotyczące tożsamości dzieci poczętych przy pomocy różnych technik. „Państwo nie może być zwolnione ze swej funkcji ochrony życia. Nie może również scedować tak ważnej kwestii, jaką jest ludzka prokreacja, na rzecz ochrony interesów biotechnologicznych, których skutkiem jest zamienianie ludzkiego życia w przedmiot” – napisali w specjalnym oświadczeniu biskupi Argentyny.

    lg/ rv


    inizio pagina

    Uroczystości ku czci św. Jana Pawła II w Wenezueli

    ◊   W stolicy Wenezueli uczczono św. Jana Pawła II jako „Papieża Pielgrzyma”, który dwukrotnie odwiedził ten kraj (w 1985 i 1996 r.). W obchodach zorganizowanych przez wenezuelskie władze w niedzielę 19 października przed jego liturgicznym wspomnieniem 22 października wziął też udział nuncjusz apostolski w Caracas, abp Aldo Giordano. Burmistrz stołecznej dzielnicy Chacao, gdzie odbyły się uroczystości, powiedział do ich uczestników: „Jan Paweł II to wielki człowiek, który uczył nas, w jaki sposób znaleźć pokój, pojednanie solidarność i wolność. Dziś jest to szczególnie ważne dla wszystkich Wenezuelczyków” – dodał przedstawiciel wenezuelskich władz samorządowych. Nuncjusz w Wenezueli spotkał się następnie z dziennikarzami. Zachęcał do prawdziwego dialogu, zapewniając o gotowości Kościoła do współpracy na tym polu.

    ak/ rv, fides


    inizio pagina

    Kościół w Polsce



    Kraków: uroczystości odpustowe w sanktuarium św. Jana Pawła II

    ◊   W Sanktuarium św. Jana Pawła II w Krakowie odbyły się wczoraj uroczystości odpustowe z okazji liturgicznego wspomnienia świętego Papieża. Dziękczynnej liturgii za dar kanonizacji przewodniczył kard. Stanisław Dziwisz, który wyraził przekonanie, że św. Jan Paweł II zasłużył sobie na tytuł Papieża Rodzin. Wniósł bowiem niezaprzeczalny wkład w refleksję Kościoła nad małżeństwem i rodziną.

    „Papież-Polak może być również, nazwany Papieżem młodych – mówił dalej krakowski metropolita. – Jemu zawdzięczamy, że kolejny Światowy Dzień Młodzieży zagości w Krakowie i w Polsce. To wielkie wyzwanie, wielkie na miarę wielkości Jana Pawła II. Jesteśmy przekonani, że to zadanie odnowi nas samych, wzbudzi w nas entuzjazm wiary i ukaże młode oblicze Kościoła” – dodał arcybiskup grodu Kraka. Na zakończenie podkreślił, że św. Jan Paweł II może i powinien nas inspirować do twórczej służby w Kościele, do stawiania czoła nowym wyzwaniom, przed jakimi stajemy w dzisiejszym świecie, także w dzisiejszej Polsce.

    R. Łączny, KAI

    inizio pagina

    Ruszają Katechezy Warszawskie

    ◊   W stołecznym, akademickim kościele św. Anny rozpoczynają się dziś Katechezy Warszawskie. To cykl konferencji formacyjnych ukierunkowanych na pogłębienie znajomości nauki Kościoła.

    Katechezy skierowane są przede wszystkim do dorosłych, jako element ich formacji stałej. Spotkania mają charakter sezonowy: jesień-wiosna. „Sześć tegorocznych jesiennych katechez będzie poświęconych tematowi sumienia – poinformował rzecznik archidiecezji warszawskiej. – Bardzo często nie wiemy, jaką postawę przyjąć, jak się rozstrzyga w sumieniu, czym jest sumienie, czy mamy poddać się prawu cywilnemu albo kościelnemu, co wybrać, gdy dochodzi między nimi do sprzeczności. Katechezy służą temu, żeby rozjaśnić ten temat” – podkreślił ks. Przemysław Śliwiński.

    Wiosną tematem katechez będzie prawdopodobnie rodzina.

    R. Łączny, KAI

    inizio pagina

    Kultura i społeczeństwo



    Aktualności Radia Watykańskiego – wydanie wieczorne
    Magazyn Radia Watykańskiego – 23.10.14

    ◊   Słuchaj:
    W Magazynie: „Drodzy rodacy! – czyli o pierwszej audiencji Jana Pawła II do Polaków” – Radio Watykańskie


    inizio pagina

    Aktualności Radia Watykańskiego wydanie główne 23.10.2014

    ◊   Słuchaj:

    inizio pagina

    Biuletyn Radia Watykańskiego jest rozsyłany gratis na adresy abonentów. Jak dokonać prenumeraty lub jak z niej zrezygnować informujemy na stronie www.radiovaticana.org/polski