Radio WatykańskieRadio Watykańskie
Redazione +390669884602 | +390669884565 | e-mail: sekpol@vatiradio.va

10/03/2012

Papież i Stolica Apostolska

  • Papież z anglikańskim prymasem w rzymskim kościele św. Grzegorza
  • Zwierzchnik anglikanów o realizmie kontemplacji
  • Watykan w ONZ: świat zapomina o dramacie milionów dzieci
  • Nowe wydania roczników Stolicy Apostolskiej potwierdzają wzrost Kościoła
  • Watykan włączy się w dyskusję nad reformą ONZ
  • Watykan na czarnej liście Departamentu Stanu USA
  • Nowy nuncjusz w Afryce
  • Kościół na świecie

  • Japonia: modlitwa w rok po tragedii
  • Hiszpania: Caritas wspiera coraz więcej rodzin
  • Londyn: kościelne obawy wzrostu handlu ludźmi w czasie olimpiady
  • Kościół w Polsce

  • Zespół Ekspertów KEP ds. Bioetycznych przestrzega przed zmianą definicji płci
  • Bp Jan Tyrawa o religii w szkołach
  • Kultura i społeczeństwo

  • Syria-Liban: ryzyko katastrofy humanitarnej
  • Bioetyczny labirynt – Zasada całościowości
  • Dziennik 10.03.2012 - wersja dźwiękowa
  • Magazyn sobotni
  • Papież i Stolica Apostolska



    Papież z anglikańskim prymasem w rzymskim kościele św. Grzegorza

    ◊   Głównym wydarzeniem dzisiejszej działalności Papieża była wizyta w Rzymie prymasa Wspólnoty Anglikańskiej. W południe Benedykt XVI spotkał się z abp. Rowanem Williamsem w Watykanie, a wieczorem przewodniczył nieszporom z jego udziałem w kościele św. Grzegorza Wielkiego na rzymskim wzgórzu Celio. To właśnie z tamtejszego opactwa pod koniec VI wieku papież Grzegorz I wysłał misjonarzy do Wielkiej Brytanii. Pieczę nad tym miejscem sprawują obecnie kameduli, którzy obchodzą w tym roku tysiąclecie założenia przez św. Romualda eremu w Camaldoli koło Arezzo w środkowych Włoszech, od którego bierze nazwę ich zakon.

    W homilii Papież nawiązał do obchodzonego w tym rzymskim kościele wspomnienia rocznicy śmierci św. Grzegorza (zm. 12 marca 604 r.) i do tysiąclecia kamedułów. Przypomniał głęboką duchowość monastyczną tego zakonu i jego licznych świętych, w tym Pięciu Braci, pierwszych polskich męczenników, i ich biografa Brunona z Kwerfurtu. Nawiązał też do dwóch spotkań, które Jan Paweł II odbył w tym samym miejscu z poprzednimi prymasami Wspólnoty Anglikańskiej Robertem Runciem i George’em Careyem.

    „Klasztor św. Grzegorza na Celio to rzymski kontekst, w którym obchodzimy tysiąclecie Camaldoli razem z arcybiskupem Canterbury. Wraz z nami uznaje on, że klasztor ten jest miejscem, gdzie narodziła się więź między chrześcijaństwem Wielkiej Brytanii a Kościołem Rzymu. Dzisiejszą celebrację znamionuje zatem głęboki charakter ekumeniczny, który, jak wiemy, stał się częścią składową współczesnego ducha kamedułów. Ten rzymski klasztor kamedułów zwłaszcza od Soboru Watykańskiego II rozwinął z Canterbury i ze Wspólnotą Anglikańską więzi, które są już tradycyjne. Dziś po raz trzeci Biskup Rzymu spotyka się z arcybiskupem Canterbury w domu św. Grzegorza Wielkiego. I jest to słuszne. Właśnie bowiem z tego klasztoru papież Grzegorz wybrał Augustyna i jego czterdziestu mnichów. Wysłał ich ponad 1400 lat temu, by zanieśli Ewangelię Anglosasom. Stała obecność mnichów w tym miejscu, i to przez tak długi czas, już sama w sobie jest świadectwem, że Bóg wierny jest swemu Kościołowi. Cieszymy się, mogąc głosić tę wierność całemu światu”.

    Po nieszporach Papież przeszedł z abp. Williamsem do bocznej kaplicy pod wezwaniem św. Grzegorza. Zapalili tam dwie świece, by uczcić pamięć dwóch świętych zasłużonych dla ewangelizacji narodu angielskiego: papieża Grzegorza i Augustyna, pierwszego arcybiskupa Canterbury.

    „Mamy nadzieję, że ten znak naszej wspólnej obecności tutaj przed ołtarzem, przy którym sam Grzegorz sprawował Ofiarę eucharystyczną, pozostanie nie tylko jako wspomnienie naszego braterskiego spotkania. Niech będzie też zachętą dla wszystkich wiernych, tak katolików, jak anglikanów, by odwiedzając chwalebne groby świętych apostołów i męczenników w Rzymie podejmowali na nowo nieustanną modlitwę i pracę na rzecz jedności, i żyli w pełnej zgodzie z modlitwą ut unum sint – «aby byli jedno», którą Jezus wznosił do Ojca”.

    ak/ rv


    inizio pagina

    Zwierzchnik anglikanów o realizmie kontemplacji

    ◊   Podczas ekumenicznych nieszporów w rzymskim kościele św. Grzegorza Wielkiego głos zabrał także abp Rowan Williams. Nawiązał on do myśli patrona świątyni, że zanurzenie w sakramentalne życie Kościoła wymaga kontemplacji. To z kolei pozwala w sposób jaśniejszy widzieć się wzajemnie jako siostry i braci oraz „wzrastać razem jako jedno, święte, katolickie i apostolskie Ciało”. Anglikański prymas zaznaczył, że kontemplacja nie jest jakimś osobliwym bujaniem w obłokach, ale zakorzenionym w prawdzie poszukiwaniem odpowiedzi na Boże wezwanie, połączonym z nieustannym rozeznawaniem duchowym.

    „W ostatnich latach rozwinęliśmy niezwykle skomplikowany, stworzony i utrzymywany dzięki zachłanności system odrealnienia, pewien rodzaj zachowań ekonomicznych, w których rzeczywiste potrzeby ludzkie wydają się być niemal całkowicie przysłonięte – mówił abp Williams. – Znana jest nam nachalna kultura reklamy, która stara się nas przekonać do nierealnych i wyolbrzymionych pragnień. My wszyscy, chrześcijanie, nie wyłączając duszpasterzy, potrzebujemy dyscypliny oczyszczającej nasze widzenie i przywracającej nam poczucie prawdy naszego świata, nawet jeśli może to spowodować trudności w jaśniejszym poznaniu, jak bardzo ludzie cierpią i jak niewiele możemy dla nich zrobić naszą nieużyteczną pracą”.

    Abp Williams nawiązał też do określenia, jakiego użyli przed laty Jan Paweł II oraz ówczesny duchowy zwierzchnik anglikanów, abp Robert Runcie, w odniesieniu do jedności obu Kościołów: „pewna, choć niedoskonała”. Wyraził nadzieję, że kontemplacja prawdy Chrystusowego Krzyża pozwoli wszystkim lepiej dawać świadectwo wierze.

    tc, lg/ rv


    inizio pagina

    Watykan w ONZ: świat zapomina o dramacie milionów dzieci

    ◊   Wspólnocie międzynarodowej trzeba przypominać o pilnej potrzebie ochrony dzieci – uważa abp Silvano Tomasi, stały obserwator Stolicy Apostolskiej przy genewskich agendach ONZ. Na marginesie debaty o ochronie mniejszości seksualnych, jaka odbyła się wczoraj w Radzie Praw Człowieka, wypowiedział się on również w kwestii dzieci. Sytuacja wielu z nich jest naprawdę dramatyczna – stwierdził watykański dyplomata. W wywiadzie dla Radia Watykańskiego przypomniał najbardziej brutalne formy łamania praw dziecka.

    „Mamy do czynienia z ok. 300 tys. dzieci wcielonych siłą w szeregi wojska. Walczą one teraz w ponad 30 konfliktach. 215 mln dzieci zmusza się do pracy, z tego 115 mln do pracy niebezpiecznej. Ale prawa dziecka łamie się też na wiele innych sposobów. Dzieci doznają krzywdy w rodzinach, szkołach, w swym naturalnym środowisku, a także w więzieniach, gdzie zamyka się również młodocianych migrantów, którzy ubiegają się na przykład o azyl polityczny. Są to bardzo poważne problemy, które wciąż czekają na rozwiązanie. Na wspólnocie międzynarodowej spoczywa w tym względzie wielka odpowiedzialność. Z jednej strony trzeba wychowywać do szacunku dla dzieci, ale zarazem trzeba też stworzyć odpowiednie prawa i mechanizmy ochronne, które będą naprawdę skuteczne, pamiętając, że to dzieci są przyszłością społeczeństwa”.

    Watykański dyplomata przypomniał również o problemie seksualnego wykorzystywania nieletnich. Kościół ma w tym względzie smutne doświadczenia. Pouczony jednak tym skandalem wprowadza bardzo surowe mechanizmy, które mają zapewnić dzieciom maksymalne bezpieczeństwo. Nie wolno jednak zapominać, że problem ten dotyczy całego społeczeństwa i że największych tego rodzaju krzywd nieletni doświadczają w swym codziennym środowisku życia. I to właśnie tam należy im zagwarantować bezpieczeństwo – dodał stały obserwator Stolicy Apostolskiej przy oenzetowskiej Radzie Praw Człowieka.

    kb/ rv


    inizio pagina

    Nowe wydania roczników Stolicy Apostolskiej potwierdzają wzrost Kościoła

    ◊   Katolików w skali globalnej jest ok. 1 mld 200 mln Najnowsze pełne statystyki, datowane z końcem 2010 r., odnotowują roczny wzrost ich liczby o 15 mln. Proporcjonalnie odpowiada to przyrostowi naturalnemu całej ludności świata, z której katolicy stanowią nadal blisko 18 proc. Dane te wynikają z najnowszych wydań roczników Annuario Pontificio i Annuarium Statisticum Ecclesiae, zaprezentowanych dziś Ojcu Świętemu. Zostały one opracowane przez Centralny Urząd Statystyczny Kościoła.

    Rocznik papieski (Annuario Pontificio) 2012 zawiera dane z końca ub. r. Są to podstawowe informacje o urzędach Stolicy Apostolskiej i diecezjach czy równorzędnych im jednostkach administracji kościelnej, których jest na całym świecie prawie 3 tys. (2.966 w 2010 r.), o zakonach i katolickich wyższych uczelniach, jak też dane osobowe wszystkich biskupów. Natomiast najnowsze wydanie Rocznika statystycznego Kościoła (Annuarium Statisticum Ecclesiae) podaje statystyki sprzed ponad roku (do 2010 r.), gdyż tyle czasu wymaga zebranie danych tak wielkiej instytucji, jak Kościół Powszechny.

    Z Annuario Pontificio dowiadujemy się, że w ciągu zeszłego roku Papież utworzył osiem nowych diecezji, jeden ordynariat polowy oraz ordynariat personalny dla byłych anglikanów w Wielkiej Brytanii. Dziewięć siedzib biskupich podniósł do rangi stolicy metropolii. Natomiast według danych statystycznych pod koniec 2010 r. katolików było blisko 1 mld 200 mln, czyli 15 mln więcej niż rok wcześniej. Stanowili oni nadal ok. 17,5 proc. ludności świata, przy czym ich liczba zmalała trochę w Ameryce Południowej i Europie, a wzrosła w Afryce i Azji. Księża od 2000 r. są coraz liczniejsi. W 2010 r. było ich ponad 1643 więcej niż rok wcześniej. Największy przyrost nastąpił w Azji (o 1.695) i Afryce (o 761), mimo spadku liczby w Europie (o 905). Nie maleje już liczba braci zakonnych po profesji. W 2010 r. wzrosła ona o 436. Natomiast nadal mniej jest sióstr zakonnych. Spadek roczny w 2010 r. wyniósł ponad 8 tys. Dotyczy to jednak tylko Europy, Ameryki i Oceanii, bo w tym samym czasie w Afryce i Azji liczba zakonnic wzrosła o 2 proc. W ciągu pięciu lat (2005-2010) odnotowano też czteroprocentowy wzrost liczby alumnów w seminariach. Dotyczy to Afryki, Azji i Oceanii, podczas gdy głównie w Europie i także w Ameryce liczba ta w tym samym czasie zmalała.

    ak/ rv


    inizio pagina

    Watykan włączy się w dyskusję nad reformą ONZ

    ◊   Papieska Rada „Iustitia et Pax” zamierza włączyć się w dyskusję nad reformą Organizacji Narodów Zjednoczonych. Poinformował o tym sekretarz tej dykasterii, bp Mario Toso. W tym celu zamierza się w przyszłym roku zaprosić sekretarza generalnego ONZ Ban Ki-moona do dyskusji nad odnośnym projektem reformy.

    Przedstawiciel Stolicy Apostolskiej ujawnił te zamiary podczas konferencji zorganizowanej przez włoskie ministerstwo gospodarki, a poświęconej reformie międzynarodowego systemu finansowego i monetarnego. Występując na niej bp Toso tłumaczył stanowisko zajęte w ubiegłym roku przez Papieską Radę „Iustitia et Pax” w nocie „Na rzecz reformy międzynarodowego systemu finansowego i monetarnego w perspektywie globalnej władzy publicznej”. Chodziło zwłaszcza o wyjaśnienie nieporozumień związanych z tytułową „globalną władzą publiczną”. Bp Toso zaznaczył, że celem dokumentu nie było udzielenie wsparcia jakiemuś nowemu etatyzmowi. Chodziło natomiast o ukazanie perspektyw „przejrzystych, wolnych, stabilnych, demokratycznych i funkcjonalnych systemów ekonomicznych potrzebnych dla realnej gospodarki oraz integralnego rozwoju narodów” – stwierdził sekretarz Papieskiej Rady „Iustitia et Pax”.

    tc/ rv


    inizio pagina

    Watykan na czarnej liście Departamentu Stanu USA

    ◊   Amerykański departament stanu wprowadził Watykan na listę krajów zagrożonych przestępstwami finansowymi. Wbrew pozorom nie wieszczy to kolejnego skandalu. Przeciwnie, dla nas to dobra wiadomość – oświadczył watykański rzecznik prasowy. Pojawienie się Watykanu na amerykańskiej liście oznacza jedynie, że po raz pierwszy w historii zostaliśmy włączeni do klasyfikacji. Jest to konsekwencją przystąpienia do Moneyval i zgody na międzynarodowe mechanizmy kontroli – wyjaśnił ks. Federico Lombardi SJ. Co ważne, Watykan zajmuje na tej liście całkiem dobrą pozycję. Wyprzedza takie kraje, jak Niemcy, Wielka Brytania, Francja, Włochy czy same Stany Zjednoczone. To właśnie te kraje departament stanu uznaje za zagrożone przestępstwami. My należymy do innej kategorii krajów, gdzie sytuacja jest lepsza, ale tym niemniej zasługuje na obserwację – wyjaśnił ks. Lombardi.

    kb/ rv


    inizio pagina

    Nowy nuncjusz w Afryce

    ◊   Ojciec Święty mianował nuncjuszem apostolskim RPA, Botswanie, Namibii i Suazi abp. Mario Roberto Cassariego. 68-letni dyplomata jest Włochem i dotychczas był nuncjuszem w Chorwacji.

    tc/ rv


    inizio pagina

    Kościół na świecie



    Japonia: modlitwa w rok po tragedii

    ◊   Tragedia Fukushimy ukazała nam miłość całego świata – napisał przewodniczący episkopatu Japonii. W rok po trzęsieniu ziemi, tsunami i katastrofie nuklearnej Kościół w kraju kwitnącej wiśni modli się i wzywa do wolontariatu, by odbudować to, co zostało zniszczone w tej narodowej tragedii.

    W japońskiej katastrofie naturalnej i przemysłowej z 11 marca ub. r. zginęło prawie 20 tys. ludzi. W całym kraju w najbliższą niedzielę odprawione zostaną nabożeństwa żałobne. Abp Leo Jun Ikenaga SJ z Osaki zwraca uwagę, że tragedia wyzwoliła narodową solidarność i zaangażowanie wielu wolontariuszy pomagających ofiarom. Japoński jezuita przypomniał bohaterstwo mieszkańców, którzy dla ratowania innych oddali swe życie. Wymienił m.in. właściciela firmy, który ewakuował i uratował młodych chińskich pracowników, ale sam zginął, oraz japońską dziennikarkę, która mimo niebezpieczeństwa nadawała telewizyjny alarm, by ocalić jak najwięcej ludzi z zagrożonych terenów. Także ona oddała życie za innych – napisał arcybiskup Osaki w liście pasterskim na pierwszą rocznicę japońskiego tsunami.

    se/ rv


    inizio pagina

    Hiszpania: Caritas wspiera coraz więcej rodzin

    ◊   Kolejnych 5 mln euro przekazała Konferencja Episkopatu Hiszpanii na potrzeby Caritas. Od początku kryzysu w 2008 r. kwota, pochodząca ze Wspólnego Funduszu Międzydiecezjalnego wzrosła do blisko 14 mln euro. Dotychczas o pomoc prosili głównie bezdomni i imigranci. Obecnie z pomocy parafialnych Caritas korzysta coraz więcej hiszpańskich rodzin.

    Kościół pełni „rolę pomocniczą” wobec „administracji publicznej”, jednak „nie może ani nie powinien zastąpić państwa” - powiedział rzecznik episkopatu, bp Juan Antonio Martínez Camino. Biorąc pod uwagę panujący kryzys i podstawowe potrzeby ludzi, Kościół stara się pomóc każdemu bez względu na jego dokumenty czy wyznanie. „Dla nas jest sprawą jasną, że nakarmienie głodnego jest dziełem miłosierdzia, którego nie możemy zaniedbać”. Te 5 mln euro to mały gest symboliczny, ale rzeczą podstawową jest praca wolontariuszy, których Caritas ma w całym kraju. Przez ten gest chcemy zachęcić całe społeczeństwo i Kościół do współpracy z Caritas, szczególnie ludzi młodych, aby zaangażowali się w przeciwstawienie się skutkom ubóstwa”- podkreślił rzecznik episkopatu.

    W tym kontekście nawoływanie środowisk lewicowo-liberalnych do zrewidowania umów ze Stolicą Apostolską i opodatkowania działalności społeczno-charytatywnej Kościoła wynika z pobudek czysto politycznych i ideologicznych. „Miłosierdzie, braterska miłość nie rozumieją, co to są cięcia. A nasz Kościół jest w nie zaangażowany jak prawdopodobnie żadna inna instytucja” - powiedział abp Francisco Pérez. Kościół nie szuka za wszelką cenę „dobrego wizerunku” w mediach ani głosów wyborczych. Tysiące woluntariuszy pracujących w Caritas pozwalają zaoszczędzić państwu miliony euro rocznie.

    M. Raczkiewicz CSsR, Madryt

    inizio pagina

    Londyn: kościelne obawy wzrostu handlu ludźmi w czasie olimpiady

    ◊   Katolicki episkopat Anglii i Walii wyraził obawy, że zbliżające się igrzyska olimpijskie w Londynie przyczynią się do zwiększonego handlu ludźmi. Biskupi spotkali się z brytyjskimi służbami policyjnymi, które zaangażowane są w zwalczanie tego procederu. Zwracają one uwagę, że ludzie nie zdają sobie sprawy, iż handel żywym towarem odbywa się na ich własnych ulicach. Policja zwraca uwagę, że na Wyspach Brytyjskich proceder ten znacznie się nasilił w ostatnim czasie. Teraz doskonałym momentem dla przestępców będzie wzmożony napływ tysięcy kibiców i turystów, jaki w lipcu i sierpniu zaleje Londyn.

    Służby kościelne już współpracują z policją na rzecz ofiar handlu ludźmi. Zapleczem dla grup przestępczych zaangażowanych w ten proceder jest Nigeria oraz kraje Azji Południowo-Wschodniej i Wschodniej Europy.

    se/ rv


    inizio pagina

    Kościół w Polsce



    Zespół Ekspertów KEP ds. Bioetycznych przestrzega przed zmianą definicji płci

    ◊   Przed zmianą definicji płci ostrzegł obradujący 9 marca w Warszawie Zespół Konferencji Episkopatu Polski Ekspertów ds. Bioetycznych, któremu przewodniczy abp Henryk Hoser.

    Polska ma ratyfikować Konwencję Rady Europy, w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Zgodnie z tym dokumentem „płeć” oznacza społecznie skonstruowane role. Nie ma tam definicji biologicznej płci.

    „To już funkcjonuje od sławnej światowej konferencji dotyczącej kobiet w 1995 roku w Pekinie, gdzie płeć biologiczną uznano za winną dyskryminacji kobiet– powiedział ks. prof. Piotr Morciniec z Uniwersytetu Opolskiego. - Wniosek najprostszy: jeśli człowieka pozbawić płci biologicznej to będzie równość. Tu mamy bardzo wyraźne sformułowanie idące po tej samej linii, albo będące jej kontynuacją i to już prawną, to znaczy «społecznie skonstruowane role». Nie ważne jest, kim ja jestem biologicznie, nie ważne, kim jestem genetycznie, pozostaje tylko «skonstruowana rola», czyli to, co ja wybieram jako mężczyzna i kobieta, albo kiedy ja się określam, czy jestem mężczyzną czy kobietą” – stwierdził ks. Morciniec.

    Podczas spotkania członkowie zespołu bioetycznego dyskutowali również m.in. o efektach procedury in vitro.

    R. Łączny, KAI


    inizio pagina

    Bp Jan Tyrawa o religii w szkołach

    ◊   „Nie należy podejmować nerwowych działań” – to komentarz bp. Jana Tyrawy do rozporządzenia Ministerstwa Edukacji Narodowej w sprawie nauczania religii w szkole. Dokument ten może spowodować, że przedmiot ten zniknie z planu zajęć, bowiem odpowiedzialność za zorganizowanie lekcji religii przejmą samorządy.

    „To może się różnie skończyć, również tym, że rzeczywiści a katecheza praktycznie zostanie wyeliminowana z programów szkolnych pod takim czy innym pretekstem – stwierdził bp Tyrawa. – W przyszłym tygodniu jest zebranie plenarne Konferencji Episkopatu Polski i dla mnie nie ulega żadnej wątpliwości, że ten problem zostanie podniesiony i wtedy trzeba będzie ustalić pewną jedną linię. Na razie nie ma co podejmować nerwowych działań”.

    MEN opublikowało oświadczenie, w którym podkreślono przede wszystkim, że zajęcia – w tym te z religii – zgodnie z Konstytucją RP w szkołach publicznych są realizowane nieodpłatnie. Jak się wydaje, nie wyjaśnia to ostatecznie problemu.

    R. Łączny, KAI


    inizio pagina

    Kultura i społeczeństwo



    Syria-Liban: ryzyko katastrofy humanitarnej

    ◊   Każdego dnia pogarsza się sytuacja humanitarna na granicy między Syrią a Libanem. Caritas tego ostatniego kraju spodziewa się, że w najbliższych tygodniach docierać tam będą kolejne rzesze uchodźców. Zwraca także uwagę, że wśród syryjskich uciekinierów dominują kobiety z dziećmi. Wielu najmłodszych jest w szoku pourazowym wywołanym scenami wojennymi. Caritas pomaga również najciężej rannym i chorym.

    Wielu syryjskich uciekinierów posiada jedynie to, co ma na sobie. Są oni po wyczerpującej przeprawie przez zaśnieżone góry, więc nie brakuje wśród nich wycieńczonych i głodnych. Do tej pory uchodźcy z Syrii wybierali Turcję, obecnie jednak coraz popularniejszy staje się Liban. Katolicka instytucja charytatywna zaapelowała o natychmiastową pomoc międzynarodową, ponieważ wyczerpują się jej zasoby, a uchodźców przybywa.

    se/ rv


    inizio pagina

    Bioetyczny labirynt – Zasada całościowości

    ◊   Słuchaj:

    W 1930 roku Pius XI wydaje encyklikę poświęconą małżeństwu Casti connubi. Podejmuje w niej wiele istotnych dla życia małżeńskiego spraw, między innymi kwestię sterylizacji bezpośredniej jako metody zapobiegania niechcianym poczęciom: „Jest to zresztą nauką chrześcijańską i także wynikiem ludzkiego rozumowania, że poszczególny człowiek częściami swego ciała tylko do tych celów rozporządza, do których przez przyrodę są przeznaczone. Nie można ich niszczyć lub kaleczyć lub w jaki inny sposób udaremniać naturalnego ich przeznaczenia, chyba że tego wymaga zdrowie ciała całego”.

    Od ostatnich słów tego cytatu wzięła nazwę jedna z podstawowych zasad interwencji medycznych: zasada całościowości. Przez długi czas traktowana była jako niezwykle restrykcyjne ograniczenie możliwości ingerencji w ludzką cielesność. „Nie jest godziwągłosi zasada całościowości w swym klasycznym brzmieniu – jakakolwiek ingerencja w całość ludzkiego ciała, chyba że jest to jedyna i ostateczna droga ratowania życia i zdrowia całego organizmu”. Pius XI wyraźnie zaznacza, że obecna w myśli chrześcijańskiej reguła postępowania, da się wydedukować niezależnie od wiary i Objawienia, samymi siłami rozumu. Jest rzeczą oczywistą, że jeżeli możliwe jest osiągnięcie zdrowia bez konieczności amputacji ręki, to kończyny nie wolno obcinać. Nie wolno usuwać ani upośledzać funkcji narządów i organów, jeżeli nie jest to absolutnie konieczne dla ratowania zdrowia i życia całego człowieka.

    Wypowiedź Papieża odnosiła się do kwestii sterylizacji, jednoznacznie ją odrzucając. Upośledzenie funkcjonowania układu rozrodczego lub całkowite jego zniszczenie dla zapobieżenia prokreacji jest działaniem wewnętrznie niegodziwym. Jedyną sytuacją, w której godziwym byłoby usunięcie części lub nawet wszystkich organów układu rozrodczego, jest sytuacja ich tak poważnej choroby czy dysfunkcji, że nie podjęcie interwencji chirurgicznej zagroziłoby życiu lub zdrowiu człowieka.

    Pius XI ujmował kwestię całości, do której odnosiła się zasada, na poziomie czysto fizykalnym. To ludzkie ciało było całością i jedynym punktem odniesienia. Z biegiem lat pojawiły się jednak dwie refleksje wokół zasady całościowości. Pierwsza proponowała, by ową całością, którą będzie się chroniło, będzie całe społeczeństwo. Takie podejście pozwoliłoby na eugeniczną sterylizację osób, które są nosicielami chorób genetycznych, czy warunkowanych genetycznie niekorzystnych cech (na przykład – jak wówczas uważano – chorób psychicznych). Podejście takie jednak zostało odrzucone z tej racji, że traktowało osobę ludzką instrumentalnie, jako element struktury społecznej. Kolektywistyczne podejście miało charakter w istocie totalitarny; realizowane zresztą było przez praktycznie wszystkie reżimy totalitarne w XX wieku, łącznie z niektórymi krajami demokratycznymi Europy Zachodniej.

    Refleksja Soboru Watykańskiego II – niemałą rolę odegrał w niej Karol Wojtyła – obudziła zupełnie inne, personalistyczne podejście. Upodmiotowienie człowieka, tak charakterystyczne dla nauczania Pawła VI i bł. Jana Pawła II, ukazuje osobę ludzką jako rzeczywistość wykraczającą poza ramy ludzkiej cielesności. Innymi słowy, całością, do której odnosiłaby się zasada całościowości, jest człowiek w swej strukturze osobowej, a nie tylko cielesnej, choć ta ostatnia zawiera się w pierwszej. Będąc ciałem uduchowionym i duchem ucieleśnionym, osoba musi chronić całość swej osobowej struktury.

    Personalistyczna reinterpretacja zasady całościowości nie sprzeciwia się tradycyjnemu rozumieniu zasady, ale ją nieco modyfikuje. Dopuszcza bowiem sytuację, w której człowiek, dla zachowania wewnętrznej integralności, ze względu na bezinteresowną miłość, zgodzi się na naruszenie całości swego ciała oddając jakąś jego część drugiej osobie, dla której jest to ostateczna szansa na uratowanie życia.

    Należy zwrócić uwagę na to, że dar musi być bezinteresowny, zaś racją skłaniającą do daru jest bezpośrednie zagrożenie życia osoby chorej. Ta bezinteresowność, wpisując się w strukturę osoby, pozwala człowiekowi jako osobie pełniej realizować podstawowe powołanie: powołanie do miłości, a więc zachować mu integralny rozwój całości osoby. Decyzję jednak może podjąć tylko potencjalny dawca, w sposób absolutnie wolny i świadomy, składając swój dar z siebie drugiemu człowiekowi. Społeczeństwo na żadnym szczeblu (ani na poziomie rodziny, ani społeczności lokalnej, ani Państwa) nie może uzurpować sobie prawa do wywierania presji czy zakładania czyjejkolwiek zgody na dawstwo. To jednak jest już historia, którą przyjdzie nam się zająć przy okazji refleksji nad medycyną transplantacyjną.

    ks. Piotr Kieniewicz MIC


    inizio pagina

    Dziennik 10.03.2012 - wersja dźwiękowa

    ◊   Słuchaj:

    inizio pagina

    Magazyn sobotni

    ◊   Głównym wydarzeniem sobotniej działalności Benedykta XVI była wizyta w Rzymie prymasa Wspólnoty Anglikańskiej. Najpierw Papież przyjął go w Watykanie na prywatnej audiencji, a wieczorem wspólnie modlili się podczas nieszporów. Wśród aktualności mówimy też m.in. o wzroście liczby katolików na świecie oraz o dramatycznej sytuacji milionów dzieci, o których losie świat zapomina. Program kończy wielkopostna refleksja: „Jak to jest, że do teatru czy kina przychodzimy na ogół pół godziny wcześniej a domu Boga zawsze pięć minut za późno”.

    Słuchaj:


    inizio pagina

    Biuletyn Radia Watykańskiego jest rozsyłany gratis na adresy abonentów. Jak dokonać prenumeraty lub jak z niej zrezygnować informujemy na stronie www.radiovaticana.org/polski