Papież ogłosił adhortację apostolską o miłości w rodzinie – Amoris Laetitia. Podsumowuje ona dwa synody poświęcone tej tematyce oraz burzliwe dyskusje, jakie towarzyszyły im w Kościele i mediach. Dyskusje te, jak zaznacza na wstępie Franciszek, oscylowały między niepohamowaną chęcią zmiany a wolą rozstrzygania wszystkiego za pomocą norm ogólnych.

Przygotowując do lektury treści zawartych w dokumencie Papież podkreśla, że nie wszystkie debaty winny być rozstrzygane interwencjami Magisterium. „Oczywiście – pisze Franciszek – w Kościele konieczna jest jedność doktryny i działania, ale to nie przeszkadza, by istniały różne sposoby interpretowania pewnych aspektów nauczania”. „Poza tym – dodaje Papież – w każdym kraju lub regionie można szukać rozwiązań bardziej związanych z inkulturacją, wrażliwych na tradycje i na wyzwania lokalne”.

Tekst adhortacji jest bardzo obszerny. Papież odradza szybką lekturę całości. Małżonków zachęca do lektury rozdziałów dotyczących miłości małżeńskiej i rodzicielstwa, kapłanów do rozdziału o duszpasterstwie. Wszystkich, jak pisze, zaintryguje rozdział ósmy dotyczący sytuacji nieregularnych.

Jak zaznacza o. Wojciech Giertych OP, teolog papieski, dokument ten na pierwszy rzut oka wydaje się zbyt obszerny. Wynika to jednak z wielości podjętych w nim tematów.

„Amoris laetitia jest przede wszystkim znakiem towarzyszenia ludziom, którzy doświadczają zagubienia w swym życiu rodzinnym. I dlatego właśnie ta adhortacja jest tak długa, bo to są takie życzliwe, duszpasterskie pogaduszki, wykazujące życzliwość, serdeczność i bliskość wobec człowieka, i zapraszające do takiej postawy duszpasterzy. Nie ma tutaj negacji doktryny, ale zaproszenie do serdecznej bliskości wobec wszystkich ludzi, również tych, których życie nie jest właściwe. Papież tu daje obszerną biblijną refleksję, która jest wyłożeniem ewangelicznych przypowieści oraz nauki o miłości św. Pawła. Papież opisuje trud życia małżeńskiego i rodzinnego wobec dzisiejszych wyzwań. Jest świadom bólu, jaki ludzie niekiedy przeżywają, gdy im w życiu nie wyszło. Papież dostrzega zalążki dobra istniejące również w sytuacjach pokomplikowanych i nieregularnych. Dostrzega pragnienie Boga i momenty prawdziwej modlitwy u ludzi, którym się w życiu nie powiodło. Tych ludzi nie odrzuca. Pociesza ich. Daje im praktyczne, codzienne rady, odnoszące się do ciepła rodzinnego i ludzkiego, które w każdej sytuacji należy podtrzymywać, nawet wtedy, kiedy jest się daleko od ideału, gdy nie żyje się łaską sakramentalną” – mówił teolog papieski. 

O. Giertych zastrzega, że styl adhortacji odbiega od stylu dokumentów innych papieży. Wynika to z osobistych doświadczeń życiowych Franciszka.. Trzeba być tego świadomym, kiedy przystępuje się do lektury tego dokumentu – mówi papieski teolog.

„Papież zwłaszcza na wstępie szereg razy wypowiada się krytycznie o doktrynie, co trochę nas zaskakuje, czy raczej o postawie doktrynerskiej. Mówi, żeby nie przerabiać doktryny na kamienie, którymi się będzie rzucać w innych. Nie oznacza to, że Papież odrzuca odwieczną naukę Kościoła, ale zwraca uwagę na to, jak się do niej odnosimy i jak ją traktujemy. I może odgrywa tutaj rolę pewne jego osobiste doświadczenie. Zarówno Paweł VI, jak i Jan Paweł II, nigdy nie byli w seminarium. Nigdy nie byli klerykami, którzy słuchali wykładów. Byli samoukami, sami nauczyli się nauki Kościoła, która ich fascynowała. Benedykt XVI przeszedł przez normalne i dobre seminarium, miał dobrych profesorów i systematycznie studiował doktrynę Kościoła. Natomiast Papież Franciszek nie miał, zdaje się, zbyt fascynujących profesorów. Lata studiów nie dały mu wielkiej radości. I to też jest doświadczenie Kościoła. Ten fakt jest wyzwaniem dla Kościoła. Bo należy tak przekazywać naukę wiary i tak poznawać teologię, aby ona karmiła wiarę” – powiedział teolog papieski. 

Zdaniem o. Giertycha na treść dokumentu rzutuje też specyfika Kościoła w Ameryce Łacińskiej, który z jednej strony jest masowy, ale zarazem składa się z wiernych, którzy tylko po części żyją według tego, co Kościół naucza. Mając takie doświadczenie, Franciszek wielokrotnie powtarza w tej adhortacji, że nikogo nie należy wykluczać.

„Jest oczywiste, że wszyscy ci członkowie społeczności wierzących nie są kandydatami do beatyfikacji. Nie są też koniecznie w stanie łaski uświęcającej. Niektórzy nawet przez długie lata żyją w grzesznej sytuacji, z której nie potrafią się wyplątać. I to nie tylko chodzi o sprawy małżeńskie, ale także o uzależnienia od mafii, od korupcji, od gangów. To jednak nie oznacza, że wszyscy ci ludzie mają być z życia parafialnego wykluczeni. Nawet jeśli żyją w grzechu, sytuacji nieregularnej. Jeśli się garną w jakiś sposób do Kościoła, to trzeba ich przytulić. Więc Papież mówi, że Kościół jest jak szpital polowy, gdzie ludzie pogubieni, zebrani z opłotków, mogą się spotkać. I wysiłek duszpasterski musi tych wszystkich ludzi przygarnąć i pokazać im, że oni wszyscy są przez Boga ukochani” – powiedział o. Giertych. 

Adhortacja Amoris Laetitia została zaprezentowana w Biurze Prasowym Stolicy Apostolskiej. Dziennikarzy najbardziej interesowały rozstrzygnięcia dotyczące rozwodników żyjących w związku niesakramentalnym. Kard. Christoph Schönborn, którego poproszono o zaprezentowanie dokumentu, wielokrotnie podkreślał, że Franciszek, zabiegając o integrację takich osób w życiu Kościoła, nie wprowadza żadnych norm ogólnych, lecz zaleca uważne rozeznanie poszczególnych przypadków.

„Rodzi się oczywiście pytanie: a co mówi Papież o przystępowaniu do sakramentów osób, które żyją w sytuacjach nieregularnych? Papież ponownie przypomina potrzebę dobrego rozeznania sytuacji. «Rozeznanie – pisze Franciszek - musi pomóc w znalezieniu możliwych dróg odpowiedzenia Bogu i rozwoju pośród ograniczeń. Wierząc, że wszystko jest białe lub czarne, czasami zamykamy drogę łaski i wzrostu oraz zniechęcamy do wysiłków na rzecz świętości, które oddają chwałę Bogu». Franciszek przypomina tu ważne zdanie, które napisał w «Evangelii gaudium»: «mały krok, pośród wielkich ludzkich ograniczeń, może bardziej podobać się Bogu niż poprawne na zewnątrz życie człowieka spędzającego dni bez stawiania czoła poważnym trudnościom». W imię tej «via caritatis» Papież stwierdza z pokorą i prostotą w jednym z przypisów, że w przypadku sytuacji nieregularnych można też udzielać pomocy w postaci sakramentów. Jednakże Papież nie proponuje nam tu kazuistyki, nie daje recept, lecz przypomina nam swe dwa słynne zdania: «kapłanom przypominam, że konfesjonał nie powinien być salą tortur, ale miejscem miłosierdzia Pana» oraz Eucharystia «nie jest nagrodą dla doskonałych, lecz szlachetnym lekarstwem i pokarmem dla słabych» - powiedział ordynariusz Wiednia. 

Kard. Schönborn zaznaczył, że decyzja Papieża o dopuszczaniu w takich sytuacjach do sakramentów nie stanowi zerwania z dotychczasowym nauczaniem Kościoła, lecz jego płynny rozwój.

kb/ rv

O istocie chrześcijańskiego świadectwa mówił Papież w czasie specjalnej Mszy, którą wieczorem odprawił dla wspólnoty rzymskiego Centrum Aletti, z okazji 20. rocznicy istnienia tego atelier teologiczno-artystycznego. W liturgii sprawowanej w kaplicy Redemptoris Mater Pałacu Apostolskiego uczestniczyło ok. 80 osób związanych z tym centrum.

Komentując czytania mszalne Franciszek podkreślił, że prześladowanie, upokorzenie i cierpienie są nieodłączną częścią chrześcijańskiego świadectwa. Nawiązał tym samym do cierpień Apostołów aresztowanych za głoszenie Jezusa, a następnie przed wypuszczeniem na wolność ubiczowanych. „A oni odchodzili sprzed Sanhedrynu i cieszyli się, że stali się godni cierpieć dla imienia Jezusa”  - mówił Papież podkreślając, że radość jest jednym z wyróżników prawdziwości świadectwa. Wskazał, że droga chrześcijanina nie toleruje karierowiczostwa i ludzi pysznych. Za Jezusem zawsze idzie się drogą służby, pokory i zgody. Modlił się zarazem, byśmy byli zdolni do dawania prawdziwego świadectwa o Jezusie mocą Ducha Świętego i z błogosławieństwem bycia prześladowanym i  upokarzanym w Jego imię.

Miejsce celebracji było nieprzypadkowe ponieważ wystrój tej watykańskiej kaplicy zaprojektował ks. Marko Rupnik, znany twórca neobizantyjskich ikon, od lat pracujący w Rzymie w należącym do Papieskiego Instytutu Wschodniego Centrum Aletti. Ośrodek działający pod auspicjami Towarzystwa Jezusowego został założony przez czeskiego kardynała-jezuitę Tomáša Špidlíka. Skupia on naukowców i artystów o inspiracji chrześcijańskiej pochodzących z Europy Środkowej i Wschodniej, a jego celem jest zacieśnienie ich współpracy z Zachodem, a także pogłębienie dialogu ekumenicznego między Kościołem prawosławnym oraz katolickim, zarówno łacińskim jak i obrządków wschodnich.

bz/ rv

Wielką wdzięczność za działalność Fundacji Papieskiej z USA (Papal Foundation) wyraził Franciszek spotykając się w Sali Klementyńskiej Pałacu Apostolskiego z uczestnikami jej dorocznej pielgrzymki do Wiecznego Miasta. Dzieło to założył w 1988 r. kard. John Król z Filadelfii dla wspierania różnych dzieł Ojca Świętego. Głównym zadaniem fundacji jest finansowanie formacji seminarzystów, osób konsekrowanych i liderów świeckich. Tego typu pomoc jest kierowana głównie do tych Kościołów lokalnych, które nie są jeszcze w pełni samodzielne.

W wygłoszonym przemówieniu Papież wyraził radość z ponownego spotkania z członkami Fundacji. Podkreślił swą wdzięczność za hojność we wspieraniu jego posługi dla Kościoła i świata. Za tę działalność pomocową dla wielu Kościołów lokalnych podziękował także w imieniu tych wszystkich, do których to wsparcie dociera. Wskazał również na szczególny kontekst tegorocznej pielgrzymki wynikający z obchodów Roku Świętego.

„W tym roku wasza pielgrzymka odbywa się w ramach Jubileuszu Miłosierdzia, podczas którego kontemplujemy tajemnicę miłosierdzia, która jest źródłem radości, szczęścia i pokoju, a także od którego zależy nasze zbawienie (por. Misericordiae Vultus, 2) . Jesteśmy wezwani przez Chrystusa do dzielenia się tym miłosierdziem z tymi, którzy znajdują się w duchowej i materialnej potrzebie poprzez uczynki miłosierdzia co do duszy i co do ciała w duchu ofiarności i czułości, który odzwierciedla niezmierzoną dobroć Boga” – powiedział Papież. 

Franciszek zauważył, że dzięki działalności Fundacji takie właśnie dzieła miłosierdzia są możliwe do zrealizowania.

„Dla Was członków, administratorów i zarządców Fundacji Papieskiej, dzieła miłosierdzia znajdują się w centrum waszej misji. Przez hojne wsparcie projektów diecezjalnych, parafii i wspólnot, jak również przez udzielane stypendia, pomagacie wielu ludziom, by mogli skutecznie odpowiadać na potrzeby swych własnych społeczności i kontynuowali wciąż bardziej owocnie dzieła miłosierdzia. W ten sposób wasza miłość promieniuje w świecie, przedstawiając nowe inicjatywy, które pomagają rozszerzać miłosierne objęcie Ojca. Mam nadzieję, że z pomocą łaski Bożej, te dni pielgrzymowania będą dla was nowym silnym wezwaniem do świętości i intensywnym doświadczeniem Bożego miłosierdzia” – powiedział Franciszek. 

lg/ rv

Zdecydowane wezwanie do wzmożenia światowych wysiłków i zacieśniania współpracy w walce z procederem handlu ludźmi oraz współczesnymi formami niewolnictwa wyraził Papież w przesłaniu do uczestników poświęconej temu tematowi konferencji. Została ona zorganizowana w Nowym Jorku pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Papież podkreślił, że zarówno niewolnictwo jak i handel ludźmi to plagi współczesnego świata. Wyraził też wdzięczność wszystkim organizacjom rządowym, społecznym i religijnym, które zaangażowane są w walce z tą zbrodnią przeciwko ludzkości.

Ojciec Święty zachęcił uczestników konferencji do dalszego zacieśniania współpracy i wymiany informacji. Jest to według niego konieczne, by definitywnie zakończyć cierpienie wielu mężczyzn, kobiet i dzieci, którzy dziś są zniewalani i sprzedawani tak jakby byli zwykłym towarem. Winny zatem być proponowane różne rozwiązania i środki zapobiegawcze, by tego typu zło zostało wyeliminowane na wszystkich poziomach społeczeństwa. „Mam nadzieję, że w dyskusjach będziecie zwracać uwagę przede wszystkim na godność każdej osoby i szukać we wszystkich przedsięwzięciach prawdziwej służby najuboższym i zepchniętym na margines społeczeństwa, którzy tak często są zapominani i pozbawieni głosu” – napisał Franciszek. Przypomniał także po raz kolejny determinację Kościoła katolickiego w walce z tego typu zbrodniami i trosce o wszystkie ich ofiary.

lg/ rv

Na greckiej wyspie Lesbos, którą 16 kwietnia odwiedzi Papież Franciszek trwają gorączkowe przygotowania do tej wizyty. Aktywnie włącza się w nie tamtejszy Kościół prawosławny. W tym kontekście wskazuje się nie tylko na znaczenie aspektu humanitarnego papieskiej podróży, którym będzie spotkanie z uchodźcami, głównie pochodzącymi z Bliskiego Wschodu, ale i na wymiar ekumeniczny.

„Obecność Papieża i patriarchy Bartłomieja w Grecji, na zaproszenie prawosławnego arcybiskupa Aten Hieronima, jest naprawdę wydarzeniem historycznym, które nigdy wcześniej nie miało miejsca. Jestem przekonany, że będzie to wyjątkowe spotkanie z punktu widzenia ludzkiego, duszpasterskiego, duchowego i kościelnego - mówi Radiu Watykańskiemu prawosławny metropolita Gennadios Zervos. - Myślę, że pomoże ono chrześcijanom lepiej zrozumieć, jak należy patrzeć na problem uchodźców. Politycy tylko się nawzajem obwiniają i wytykają problem, a zupełnie nie przejmują tym, jak naprawdę pomóc naszym braciom, w których jest cierpiący Jezus. Trzeba większych wysiłków mających na celu rzeczywistą pomoc uchodźcom. To jest nasz obowiązek i musimy na niego uwrażliwiać, tak długo aż nie zakończy się ta tragiczna chwila w historii ludzkości”.

bz/ rv

Ogromnym zainteresowaniem dziennikarzy cieszyła się warszawska prezentacja posynodalnej adhortacji papieża Franciszka „Amoris letitia” - „Radość miłości”. Uczestniczący w niej abp Celestino Migliore, nuncjusz apostolski w Polsce podkreślił, że dokument na nowo i całościowo odczytuje duszpasterstwo rodzinne. 

„Adhortację papieża Franciszka można streścić w zaproszeniu, które kieruje do wszystkich, a zwłaszcza do duszpasterzy, aby przyjąć nową postawę w stosunku do rodziny, polegającą na towarzyszeniu, integrowaniu, byciu blisko tych wszystkich, którzy cieszą się pięknem małżeństwa, ale i tych, którzy cierpią z powodu zranionej miłości” - mówił abp Migliore. 

Założyciele Spotkań Małżeńskich, Irena i Jerzy Grzybowscy podkreślili natomiast, że całą adhortację odczytują jako jedną wielką zachętę do rozwoju, umocnienia i pogłębienia miłości. Również w sytuacjach, gdy przechodzi ona kryzys. 

R. Łączny, KAI/ rv

„Chrzest Polski wczoraj i dziś” - konferencja naukowa pod takim tytułem odbyła się dzisiaj na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydarzenie zorganizowano w związku z obchodzoną w tym roku 1050. rocznicą Chrztu Polski. 

W czasie konferencji ojciec profesor Piotr Neumann, karmelita, zmierzył się z pytaniem, czy chrzest był początkiem chrześcijaństwa na ziemiach polskich. 

„Małopolska i Śląsk - tam, można przypuszczać, i historycy utrzymywali - że tam chrześcijaństwo docierało przed włączeniem do państwa Mieszka. Ziemie te były włączone dopiero w początku lat 90., w pierwszych zupełnie latach tego ostatniego dziesięciolecia. Okazuje się, że jakieś wpływy chrześcijaństwa tam były” - powiedział o. prof. Piotr Neumann. 

Poznańska konferencja to spojrzenie na chrzest w perspektywie interdyscyplinarnej - biblijnej, patrystycznej, dogmatycznej oraz fundamentalnej. 

R. Łączny, KAI/ rv

Słuchaj:      

Adhortacja apostolska Amoris laetitia” – rozmowa z o. Wojciechem Giertychem OP, teologiem papieskim.

Słuchaj: