Biuletyn Radia Watykańskiego Biuletyn Radia Watykańskiego
REDAKCJA +390669884602 | e-mail: sekpol@vatiradio.va

06/10/2016

Działalność papieska

Watykan i Stolica Apostolska

Świat

Polska

Nasze programy - wersja audio

Działalność papieska



Franciszek do anglikańskich prymasów: nieśmy światu miłość Bożą

◊  

Ojciec Święty przyjął na audiencji w Pałacu Apostolskim w Watykanie arcybiskupa Canterbury Justina Welby’ego i grupę prymasów krajowych Kościołów anglikańskich. Wczoraj odprawił z nimi ekumeniczne nieszpory w bazylice św. Grzegorza na rzymskim wzgórzu Celius. Uczczono w ten sposób 50-lecie historycznego spotkania Pawła VI z ówczesnym prymasem Wspólnoty Anglikańskiej abp. Michaelem Ramseyem.

Franciszek przypomniał owocny rozwój dialogu katolicko-anglikańskiego, jaki nastąpił od tego czasu. Z myślą o dalszej ekumenicznej drodze zaproponował do wspólnej refleksji trzy słowa: modlitwa, świadectwo, misja. 

„Modlitwa... Wczoraj wieczorem odprawiliśmy nieszpory, dziś rano modliliście się tutaj na grobie Apostoła Piotra. Bez ustanku razem i wytrwale prośmy Pana o dar jedności. Świadectwo... Tych 50 lat spotkań i wymiany, jak też refleksji i wspólnych tekstów, ukazuje nam chrześcijan, którzy – ze względu na wiarę i z wiarą – słuchali siebie nawzajem, dzieląc ze sobą swój czas i siły. Wzrosło przekonanie, że ekumenizm nie jest nigdy zubożeniem, ale bogactwem. Dojrzała pewność, że to, co Duch zasiał w innych, wydaje wspólne plony” – powiedział Franciszek.

Papież zachęcił, by pielęgnować to dziedzictwo, codziennie dając światu, zgodnie z wolą Chrystusa, świadectwo miłości i jedności między nami (por. J 15, 12; 17, 21). 

„Misja... Wszystko ma swój czas (por. Koh 3, 1), a teraz jest czas, w którym Pan domaga się od nas w sposób szczególny, byśmy wyszli poza siebie samych i z naszych środowisk, aby nieść Jego miłość miłosierną światu spragnionemu pokoju. Pomagajmy sobie nawzajem stawiać w centrum wymogi Ewangelii i konkretnie oddawać się tej misji” – powiedział Papież.

Na zakończenie Franciszek odmówił wspólnie ze zwierzchnikami Kościołów anglikańskich Ojcze nasz, aby prosić Boga o „łaskę wzrastania w modlitwie, dawania świadectwa i misji”.

Przemawiając w imieniu anglikańskich prymasów abp Welby wyraził Ojcu Świętemu uznanie dla jego troski o ubogich, migrantów czy ofiary nowego niewolnictwa. Podkreślił, że jego encykliki mają znaczenie nie tylko dla katolików. Prymas Wspólnoty Anglikańskiej przypomniał takie niepokojące zjawiska współczesnego świata, jak wzrastanie ekstremistycznych grup, które stosują przemoc z powołaniem się na religię. Ponadto zwrócił uwagę, że sekularyzm „lekceważy życie nienarodzonych, zwłaszcza obciążonych niepełnosprawnością, i odrzuca osoby starsze”, a życie rodzinne spychane jest na margines.

ak/ rv

inizio pagina

Papież na Mszy: doktryna zachwyca, ale to Duch św. inspiruje

◊  

Prawdziwa doktryna to nie sztywne trzymanie się litery Prawa, które oczarowuje jak ideologia. To objawienie Boga, pozwalającego się z dnia na dzień coraz bardziej odkrywać tym, którzy są otwarci na Ducha Świętego. To główna myśl papieskiej homilii podczas czwartkowej Mszy porannej w kaplicy Domu św. Marty.

W czytaniach liturgicznych mowa dziś m.in. o Duchu Świętym, który – jak powiedział Franciszek – jest „wielkim darem Ojca”. Papież wskazał, że jest On mocą, która dodaje odwagi Kościołowi, by mógł dotrzeć na krańce świata. To właśnie Duch inspiruje go i umacnia, by szedł cały czas do przodu. Bez Niego byłby on zamknięty, pełen lęku.

Franciszek wskazał na trzy postawy wobec Ducha Świętego, jakie można przyjąć. Pierwsza z nich to ta, którą św. Paweł gani u Galatów. Wierzą oni bowiem w usprawiedliwienie przez Prawo, a nie przez Jezusa, który Prawu nadaje sens. To właśnie ludzie o takiej postawie atakowali Jezusa, a On nazywał ich obłudnikami. 

„I to przywiązanie do Prawa sprawia, że ignoruje się Ducha Świętego. Nie pozwala ono, by moc Chrystusowego odkupienia przyszła wraz z Duchem Świętym. Ignoruje. Liczy się tylko Prawo. To prawda, że są przykazania i musimy ich przestrzegać, ale zawsze przez łaskę tego wielkiego daru, który dał nam Ojciec i Jego Syn, a jest to dar Ducha Świętego. W ten sposób rozumiemy Prawo. Ale nie należy ograniczać Ducha i Syna do Prawa. To był problem tych ludzi. Ignorowali Ducha Świętego i nie wiedzieli, jak iść naprzód. Byli zamknięci. Zamknięci w przepisach: trzeba zrobić to, trzeba zrobić tamto. Czasem i nam może się zdarzyć wpaść w tę pokusę” – powiedział Papież.

Franciszek zauważył, że uczeni w Prawie „urzekali ideami”. 

„To dlatego, że ideologie oczarowują. I w ten sposób zaczyna św. Paweł: «O, nierozumni Galaci! Któż was urzekł?». Ci, którzy głoszą ideologie: Wszystko jest w porządku! Fantastycznie! Wszystko jasne! Ale spójrz, objawienie Boga nie jest oczywiste od razu, nieprawda? Objawienie Boże odkrywamy każdego dnia coraz bardziej, zawsze jesteśmy w drodze. Czy jest ono jasne? Tak! Bardzo jasne! To On! Ale musimy znaleźć Go w drodze. A ci, którym się wydaje, że mają w rękach całą prawdę, nie są tylko ignorantami. Paweł mówi więcej: «nierozumni!». To ci, którzy zostali oczarowani” – powiedział Franciszek.

Druga postawa to zasmucanie Ducha Świętego. Ma miejsce wtedy, gdy nie pozwalamy Mu, by nas inspirował i prowadził w życiu chrześcijańskim, a przez to wskazywał, co mamy czynić. Stajemy się zatem oziębli i popadamy w chrześcijaństwo przeciętne, bo Duch Święty nie może w nas uczynić swego wielkiego dzieła.

Trzecia postawa to pełne otwarcie się na Ducha Świętego i zgoda na to, by On nas prowadził. Tak czynili Apostołowie umocnieni w dniu Pięćdziesiątnicy. Franciszek zauważył, że od tego momentu już się nie lękali, bo byli otwarci na Ducha. Podkreślił, że aby przyjąć słowa Jezusa, potrzebne jest właśnie to otwarcie na Ducha Świętego. „Kiedy mężczyzna czy kobieta otwiera się na Ducha Świętego, jest niczym żaglówka, która daje się popychać przez wiatr i posuwać do przodu, do przodu, do przodu, a nie nigdy się nie zatrzymuje” – mówił Papież. 

„Możemy zadać sobie dziś pytanie, w jakimś momencie dnia: Czy ja ignoruję Ducha Świętego? Czy wiem, że jeśli pójdę na Mszę w niedzielę, jeśli zrobię to czy tamto, to czy to już wystarczy? I druga sprawa: Czy moje życie jest życiem na pół, letnim, które zasmuca Ducha Świętego i nie daje mi siły, by iść do przodu, by się otworzyć?. A w końcu: Czy moje życie jest nieustanną modlitwą, aby otworzyć się na Ducha Świętego, aby On mnie prowadził naprzód z radością Ewangelii i dał mi zrozumieć doktrynę Jezusa, prawdziwą naukę, nie taką, która oczarowuje, która czyni nas nierozumnymi, ale taką, która jest prawdziwa? I która pozwoli nam zrozumieć, gdzie jest nasza słabość, która Go zasmuca? I która poniesie nas dalej, tak byśmy nieśli również imię Jezusa do innych i uczyli drogi zbawienia? Niech Pan da nam tę łaskę otwarcia się na Ducha Świętego, byśmy nie stali się nierozumnymi, oczarowanymi, ani też ludźmi, którzy zasmucają Ducha” – powiedział Papież.

lg/ rv

inizio pagina

Synod Biskupów 2018: „Młodzież, wiara i rozeznanie powołania”

◊  

„Młodzież, wiara i rozeznanie powołania”. Tak brzmi wybrany przez Papieża temat 15. zgromadzenia zwyczajnego Synodu Biskupów. Zwołanie go Franciszek wyznaczył na październik 2018 r.

Decyzje te podjął, zgodnie z przyjętym zwyczajem, po skonsultowaniu krajowych konferencji episkopatów, katolickich Kościołów wschodnich i Unii Przełożonych Generalnych zakonów męskich. Wysłuchał też sugestii ojców ostatniego zgromadzenia synodalnego oraz opinii Rady Sekretariatu Generalnego Synodu Biskupów.

Jak informuje opublikowany w Watykanie komunikat, temat „Młodzież, wiara i rozeznanie powołania” wyraża troskę duszpasterską Kościoła o młodych ludzi. Stanowi on kontynuację dwóch ostatnich Synodów Biskupów poświęconych rodzinie, a także posynodalnej adhortacji apostolskiej Ojca Świętego „Amoris laetitia”. Chodzi o to, by towarzyszyć młodym w ich egzystencjalnej drodze do dojrzałości, aby poprzez proces rozeznania mogli odkryć swój projekt życiowy i realizować go z radością, otwierając się na spotkanie z Bogiem i ludźmi oraz aktywnie uczestnicząc w budowaniu Kościoła i społeczeństwa.

ak/ rv

inizio pagina

Watykan i Stolica Apostolska



Kard. Sarah: będzie reforma reformy, ludzie muszą mieć dostęp do Boga

◊  

Reforma reformy liturgicznej zostanie przeprowadzona, nawet gdyby miano przy tym zgrzytać zębami, bo od tego zależy przyszłość Kościoła – deklaruje kard. Robert Sarah, prefekt Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Jego zdaniem liturgia jest dziś chora, nie wprowadza człowieka w misterium Boga, odarta została z sakralności. Traci na tym lud Boży, zwyczajni ludzie, którym odbiera się możliwość wejścia w komunię z Bogiem. Liturgii trzeba pilnie przywrócić jej piękno i sakralność, odkrywając jej Boże pochodzenie – podkreśla szef watykańskiej kongregacji.

Kard. Sarah mówi o tym bardzo obszernie w kolejnym wywiadzie książkowym, który wczoraj ukazał się we Francji, a w najbliższych miesiącach zostanie przełożony na inne języki. Książka nosi tytuł „La Froce du silence”, czyli moc ciszy, bo to właśnie na tym aspekcie liturgii afrykański kardynał skupia się najbardziej, wychodząc od trafnej diagnozy kard. Danneelsa z Brukseli, który już przed wielu laty stwierdził, że liturgia zachodnia stała się za bardzo przegadana. Kard. Sarah ukazuje więc znaczenie adoracyjnej ciszy w liturgii, w tym podczas Modlitwy Eucharystycznej, ale do tego się nie ogranicza.

Jego refleksja nad kryzysem liturgii Kościoła zachodniego ma wielkie ramy historyczne. Przypomina on zgubną dla Kościoła desakralizację chrześcijaństwa dokonaną przed kilkudziesięciu laty przez wpływowych teologów i ludzi Kościoła. Uważali oni, że poprzez wcielenie Syna Bożego kategoria sakralności straciła rację bytu. W konsekwencji „obalona też została pobożność, w tym samo słowo. Usunęli ją liturgiści, którzy nazwali ją bigoterią. Lud tymczasem musiał znosić ich eksperymenty liturgiczne, przy czym usunięte zostały różne spontaniczne formy pobożności i adoracji” – wspomina kard. Sarah. Konsekwencje tego są bardzo poważne. „Zaniknęło bowiem poczucie tajemnicy, na skutek przemian, nieustannych dostosowań, wprowadzanych w sposób dowolny i indywidualnych, aby urzec naszą mentalność profanacyjną, naznaczoną przez grzech, zeświecczenie, relatywizm i odrzucenie Boga”.

Wskazując na potrzebę odnowy liturgii, gwinejski purpurat nie polemizuje z soborowym nauczaniem. Wręcz przeciwnie. „Nadszedł czas – mówi – abyśmy uczyli się od Soboru, zamiast posługiwać się nim dla usprawiedliwienia własnej żądzy kreatywności”. Jego zdaniem wiele postaw we współczesnej liturgii sprzeniewierza się głębokim intencjom Soboru.

W swej książce kard. Sarah wielokrotnie odwołuje się do intuicji papieży: Pawła VI, Jana Pawła II, Benedykta XVI, a także Franciszka, bo to właśnie on powierzył mu kontynuowanie dzieła reformy, zapoczątkowanego przez Papieża Benedykta. Kard. Sarah powołuje się na autorytet Franciszka zwłaszcza wtedy, gdy opisuję sytuację prostego ludu, który stał się ofiarą arogancji oświeconych i któremu odebrano dostęp do tajemnicy Boga. Przypomina też wielokrotne napomnienia obecnego Papieża, który zaleca kapłanom, by nie byli aktorami. „Często odnoszę wrażenie, że kult katolicki z adoracji Boga stał się jakimiś występami kapłana i wiernych” – mówi kard. Sarah.

W wydanej wczoraj książce nie przedstawia on gotowego programu reformy. Wskazuje na razie na niektóre najważniejsze elementy. Jednym z nich jest przywrócenie do liturgii ciszy, która jest „dźwiękowym welonem” osłaniającym tajemnice. Nie da się jej zadekretować, bo chodzi tu o postawę duchową. Szef watykańskiej kongregacji mówi jednak o zakazie dodatkowych przemówień i komentarzy w czasie Eucharystii. Rozważa możliwość przywrócenia w jakiejś mierze ciszy podczas Modlitwy Eucharystycznej. Gani kapłanów i biskupów, którzy nie zachowują milczenia i powagi w zakrystii i podczas procesji. Przypomina, że skupieniu sprzyja odpowiedni dobór pieśni liturgicznych, a zwłaszcza korzystanie z chorału gregoriańskiego, który monastycznej ciszy wyrasta i do ciszy prowadzi. Jako prefekt kongregacji potwierdza, że Mszał pozwala na sprawowanie liturgii ad Orientem, bo jest to tradycja apostolska. Zaleca regularne sprawowanie w takiej orientacji w każdej parafii, a tam gdzie ze względów praktycznych jest to niemożliwe przypomina o konieczności ustawienia na ołtarzu dobrze widocznego krzyża, aby dla wszystkich był on punktem odniesienia. Twierdzi on, że kapłani, którzy odprawiając Eucharystię, są zwróceni w tym samym kierunku co wierni, zachowują się inaczej. „Mniejsza jest wówczas pokusa, by zachowywać się jak na spektaklu, jak aktor” – podkreśla kard. Sarah.

kb/ rv

inizio pagina

Świat



Irak: tylko jedność wyzwoli kraj od tzw. Państwa Islamskiego

◊  

„Podziałom” i tworzeniu „obszarów autonomicznych” przeciwny jest najwyższy hierarcha katolicki Iraku, który wzywa do zachowania jedności państwa. Odrzuca on pomysł utworzenia chrześcijańskiej enklawy w regionie Niniwy i zarzuca wspólnocie międzynarodowej, że jej niepewna postawa wobec Iraku ciąży na losie tego kraju.

Chaldejski patriarcha Louis Raphael Sako wypowiedział się o sytuacji irackiej ludności na zakończenie swojej wizyty w Gruzji. Odbył ją podczas niedawnej pielgrzymki Ojca Świętego w tym kraju. Modlił się tam  o pokój wspólnie z Papieżem oraz zwierzchnikami lokalnego Kościoła katolickiego i prawosławnego. Zdaniem abp. Sako utrzymanie spójności kraju do czasu wyzwolenia Mosulu i innych miejscowości Równiny Niniwy, stanowi obecnie „kwestię życia i śmierci”. Dopiero po odzyskaniu terenów z rąk fundamentalistów tzw. Państwa Islamskiego, będzie można „usiąść i dyskutować nad przyszłością Iraku”.

Patriarcha oskarżył kraje zaangażowane w konflikt na Bliskim Wschodzie, w tym Turcję, Arabię Saudyjską, USA i Rosję, o kierowanie się własnymi interesami i nie liczenie się z wolą narodu, który chce pozostać zjednoczony. W imieniu podbitej przez tzw. Państwo Islamskie ludności wezwał do „odzyskania zajętych terenów i umożliwienia ludziom powrotu do swych domostw”. Podkreślił ponadto, że dla zagwarantowania bezpieczeństwa konieczna będzie w regionie obecność sił pokojowych ONZ.

auk/ rv, Asia News

inizio pagina

Apel dzieci syryjskich o pokój

◊  

„Pokój dla dzieci” – to hasło, które w tych dniach towarzyszy syryjskim dzieciom i młodzieży. W podpisywanym w szkołach apelu zwracają się one do możnych tego świata, aby położono kres masakrom, które na wszystkich wojnach z niezwykłą zawziętością dotykają bezbronnych dzieci.

Petycję tę w imieniu dzieci przedstawią reprezentantom Unii Europejskiej oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie i Brukseli trzej patriarchowie, mianowicie zwierzchnicy Kościoła greckoprawosławnego, syryjskoprawosławnego oraz katolickiego obrządku melchickiego. Do apelu dzieci dołączą także modlitwę za wszystkich swoich rówieśników. „Jesteśmy przekonani, że modlitwa dzieci jest skuteczniejsza niż nasza” – powiedział ormiańskokatolicki arcybiskup Boutros Marayati z Aleppo.

pp/ rv, fides

inizio pagina

Burundi: alarm ONZ dot. napiętej sytuacji w kraju

◊  

W Burundi od wielu lat łamane są prawa człowieka, a sytuacja jest tak napięta, iż może tam dojść do zbrodni ludobójstwa. Tak ocenia sytuację w tym afrykańskim państwie Organizacja Narodów Zjednoczonych po serii manifestacji przeciwko trzeciej kadencji prezydenta Pierra Nkurunzizy. Mówił o tym w rozmowie z Radiem Watykańskim misjonarz, o. Claudio Marano SX. 

„Opozycja się dozbraja. Utworzyła różne grupy w Rwandzie, Republice Konga, Tanzanii. Wielu uciekło za granicę. Nkurunziza z kolei organizuje ciągłe łapanki, starając się znaleźć osoby sfotografowane lub ranione podczas protestów. Zamyka się je w więzieniach, a tam zazwyczaj są torturowane, a później także masowo mordowane. Ryzyko jest ogromne, ponieważ duża część opozycji składa się z Tutsi, zaś znaczna grupa popierających prezydenta to Hutu. Członkowie rządu, w niektórych oficjalnych przemówieniach, mówią o zemście na Tutsi, którzy w 1972 r. dokonali ludobójstwa na Hutu. Dlatego panuje przekonanie, że prędzej czy później coś się tu wydarzy, bowiem wielu z opozycji – a zatem wielu Tutsi – uciekło do Rwandy. Według raportów ONZ, z pomocą tamtejszego rządu przygotowują się, by uzbierać broń i zaatakować Burundi” – powiedział o. Marano.

tm/ rv

inizio pagina

Argentyna: ksiądz walczący z handlem narkotykami znaleziony martwy

◊  

„Konferencja Episkopatu Argentyny wyraża smutek i przerażenie z powodu śmierci ks. Juana Heraldo Viroche, proboszcza parafii Matki Bożej w La Florida”. To fragment komunikatu, który tamtejsi biskupi wystosowali po znalezieniu martwego ciała kapłana w jego domu, ok. 70 km od stolicy prowincji Tucamán. Ksiądz był osobą powszechnie znaną w tamtym rejonie. Cieszył się dużym autorytetem, zwłaszcza ze względu na swe zaangażowanie w walkę z handlem narkotykami. Był również bardzo aktywnym i dynamicznym proboszczem, co podkreślają parafianie.

Także komisja episkopatu ds. duszpasterstwa osób uzależnionych od narkotyków wydała oświadczenie, w którym podkreśla, że ks. Viroche nieustannie bronił zagrożonego życia ludzkiego. Biskupi wyrażają głęboki smutek z powodu poważnego zagrożenia, które stanowią mafie narkotykowe.

Argentyński episkopat wzywa organy śledcze do dokładnego wyjaśnienia przyczyn śmierci duchownego, zwłaszcza że w lokalnej prasie pojawiły się informacje o możliwości popełnienia przez niego samobójstwa. Ludzie znający kapłana ludzie nie dają jednak wiary tym doniesieniem. Zorganizowali oni demonstrację przed budynkami parafialnymi, domagając się rzetelnego wyjaśnienia całej sprawy.

lg/ rv, fides, clarin.com

inizio pagina

S. Samuela Werbińska matką generalną sióstr elżbietanek

◊  

Obradująca w Rzymie kapituła generalna sióstr elżbietanek  wybrała przełożoną generalną zgromadzenia na kolejną, sześcioletnią kadencję s. Samuelę Werbińską. Poza Polską i Włochami siostry elżbietanki pracują m.in. w Boliwii, Brazylii, Czechach, Danii, Gruzji, Kazachstanie, w Paragwaju, Szwecji, Rosji, na Litwie i Ukrainie. W Ziemi Świętej prowadzą domy polskie w Jerozolimie.

am/ rv

inizio pagina

Polska



Sejm odrzucił obywatelski projekt całkowitego zakazu aborcji

◊  

Posłowie odrzucili dziś obywatelski projekt całkowitego zakazu aborcji. Pomimo wstępnej akceptacji tej nowelizacji i skierowania jej przed dwoma tygodniami do dalszych prac parlamentarnych 352 posłów opowiedziało się w głosowaniu za odrzuceniem projektu.

Najwięcej kontrowersji budził zapis dotyczący karania kobiet za dokonanie aborcji. W opublikowanym wczoraj komunikacie po zebraniu plenarnym Konferencji Episkopatu Polski podkreśla się, że „życie każdego człowieka jest wartością podstawową i nienaruszalną”. Polscy biskupi przypomnieli, że nie popierają projektów zapisów prawnych przewidujących „karanie kobiet, które dopuściły się aborcji. Te kwestie Kościół rozwiązuje w sakramencie pojednania, zgodnie z przepisami Kodeksu Prawa Kanonicznego i normami etyczno-moralnymi”.

R. Łączny, KAI/ rv

inizio pagina

Żywy Różaniec dla misji – inicjatywa Papieskich Dzieł Misyjnych

◊  

Papieskie Dzieła Misyjne w Polsce wspólnie z Żywym Różańcem podejmują nową inicjatywę na rzecz misji. Członkowie róż różańcowych zachęcani są do modlitwy, szczególnie w październiku, jak też do wsparcia dzieła misyjnego Kościoła. 

„Chcemy wracać do korzeni Żywego Różańca, a więc do idei Pauliny Jaricot, która przez duchowe i materialne wsparcie chciała służyć dziełu misyjnemu Kościoła – mówi dyrektor krajowy Papieskich Dzieł Misyjnych w Polsce. – Proponujemy akcję, która nazywa się «Żywy Różaniec dla misji». Zachęcamy wszystkie róże Żywego Różańca w Polsce do modlitwy, a także zbierania drobnych ofiar i dzielenia ich na dwie części. Pięćdziesiąt procent zostaje na wsparcie diecezjalnego dzieła misyjnego, natomiast druga połowa będzie wspierała Fundusz solidarności powszechnej” – wyjaśnił ks. Tomasz Atłas.

Ofiary mają stanowić konkretny dar materialny jako uczynek miłości dla naszych braci i sióstr na terenach misyjnych.

R. Łączny, KAI/ rv

inizio pagina

Nasze programy - wersja audio



Aktualności Radia Watykańskiego - wydanie główne 06.10.2016

◊  

Słuchaj:      

inizio pagina

Aktualności Radia Watykańskiego – wydanie wieczorne; Magazyn Radia Watykańskiego – 06.10.2016

◊  

W Magazynie: „Błogosławiona miłosierna – Maryja w świetle błogosławieństw z Kazania na górze – rozmowa z o. Stanisławem Jaroszem OSPPE – Radio Fiat, Częstochowa

Słuchaj:         

inizio pagina

Msza przy grobie św. Jana Pawła II - 6 października 2016 r.

◊  

Mszy przewodniczył i homilię wygłosił ks. Krzysztof Białowąs z diecezji San Marino. 

inizio pagina