Lòng tin đích thật do các Tông Đồ và các người kế vị công khai rao giảng

Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đã khẳng định như trên trong buổi tiếp kiến gần 30.000 tín hữu và du khách hành hương sáng thứ tư 28-3-2007.

Trong bài huấn dụ Đức Thánh Cha đã giới thiệu gương mặt của thánh Ireneo Giám Mục thành Lyon. Đại ý ngài nói: Anh chị em thân mến, tiếp tục bài giáo lý của chúng ta về các Giáo Phụ, giờ đây chúng ta đề cập tới thánh Ireneo thành Lyon, một nhà thần học lớn và là Giám Mục vào cuối thế kỷ thứ II. Trong các bút tích của mình Ireneo trình bầy một cách rõ ràng các nội dung của lòng tin tông truyền và quy chiếu truyền thống sống động của Giáo Hội để bênh vực lòng tin khỏi các giáo huấn sai lạc. Thánh Ireneo gốc thành Smyrne, ngày nay là thành phố Izmir bên Thổ Nhĩ Kỳ, và đã là môn đệ của Giám Mục Policarpo, là người đã biết Tông Đồ Gioan. Sau này vào năm 177 bên nước Gaule, Ireneo sẽ là thành viên linh mục đoàn của cộng đoàn Kitô trẻ Lyon. Chính vào năm đó Ireneo được gửi sang Roma đem theo bức thư của giáo đoàn Lyon gửi Đức Giáo Hoàng Eleuterio.

Việc thi hành sứ mệnh này đã khiến cho Ireneo thoát khỏi cuộc bách hại của hoàng đề Marco Aurelio. Cuộc bắt bớ này đã khiến 48 Kitô hữu phải chết vì đạo, trong đó có Đức Cha Potino, Giám Mục thành Lyon, chết vì bị đối xử tàn tệ trong tù. Khi trở về Pháp Ireneo được bầu làm Giám Mục Lyon và hoàn toàn tận hiến cho chức thừa tác của mình kết thúc vào khoảng năm 202-203, có lẽ với việc tử đạo.

Thánh Ireneo là một người có lòng tin và là một chủ chăn biết bênh vực giáo lý thật chống lại các tấn công của những người lạc giáo, đặc biệt là phái ngộ đạo. Thánh Ireneo đã viết hai tác phẩm ”Chống lại các lạc giáo” và ”Trình bầy giáo huấn tông đồ” để trình bầy các sự thật lòng tin và chống lại các lạc giáo. Có thể nói đây là ”giáo lý Kitô cổ xưa nhất”.

Hồi thế kỷ thứ II Kitô giáo bị thuyết ngộ đạo đe dọa, theo đó giáo huấn lòng tin chỉ là một biểu tượng dành cho các tín hữu đơn sơ, không có khả năng hiểu biết những điều khó hơn, mà chỉ có những người đã được khai tâm, những người thông minh những người ngộ đạo, mới hiểu nổi. Khuynh hướng Kitô giáo duy trí thức này chia thành nhiều trào lưu khác nhau với các tư tưởng thường lạ lùng và qúa đáng. Có một yếu tố chung cho tất cả các trào lưu này đó là thuyết nhị nguyên, chối bỏ lòng tin vào Thiên Chúa duy nhất là Cha của mọi người, Đấng Tạo Hóa và Đấng Cứu Độ con người và thế giới. Chúng khẳng định rằng bên cạnh Thiên Chúa nhân lành, còn có một nguyên tắc tiêu cực làm nảy sinh ra vật chất.

Dựa trên giáo lý kinh thánh thánh Ireneo đả phá thuyết nhị nguyên và chủ trương bi quan của thuyết ngộ đạo hạ thấp giá trị của các thực tại vật thể. Thánh nhân bênh vực sự thánh thiện nguyên thủy của vật chất, của thân thể, của thịt xác, và của tinh thần. Nhưng các tác phẩm của thánh nhân vượt xa hơn và cho thấy ngài là thần học gia lớn đầu tiên của Giáo Hội. Ngài trình bầy các sự thật lòng tin một cách rõ ràng. Đối với thánh nhân, phẩm giá con người phát xuất một cách sâu xa trong việc tạo dựng, theo hình ảnh của Chúa Kitô và trong hoạt động thánh hóa thường hằng của Chúa Thánh Thần.

Trung tâm giáo huấn của thánh nhân là ”luật lệ của lòng tin”, trùng với Kinh Tin Kính của các Tông Đồ, với Tin Mừng mà các Tông Đồ đã liên tục thông truyền cho các Giám Mục là những người kế vị. Vì thế giáo huấn đích thật không phải là giáo huấn do những người thông minh chế ra vượt qúa lòng tin đơn sơ của Giáo Hội. Không có một giáo lý bí mật nằm sau giáo lý chung của Giáo Hội. Không có một Kitô giáo cao hơn cho các người thông minh. Đức Thánh Cha đã nhấn mạnh trên thái độ của Kitô hữu phải tin nhận giáo lý do các Tông Đồ nhận được từ Chúa Kitô và thông truyền lại trong Giáo Hội như sau: Khi tin nhận lòng tin do các Tông Đồ công khai truyền lại cho các người kế vị, Kitô hữu phải tuân giữ những điều các Giám Mục nói, và phải đặc biệt chú ý đến giáo huấn của Giáo Hội Roma, có chỗ ưu tiên và rất cổ xưa. Vì sự cổ xưa của nó, Giáo Hội này có tính chất tông truyền lớn hơn, vì thật ra nó bắt nguồn từ hai tông đồ Phêrô và Phaolô. Tất cả mọi Giáo Hội phải đồng ý với Giáo Hội Roma bằng cách thừa nhận nơi đó thước đo của truyền thống tông đồ đích thực, và của lòng tin chung của Giáo Hội.

Qua các lý cớ này thánh Ireneo phủ nhận các yêu sách của các người ngộ đạo các người tự cho mình là trí thức. Trước hết họ không chiếm hữu sự thật cao hơn sự thật của lòng tin đơn sơ, vì những gì họ nói không phát xuất từ các Tông Đồ nhưng do họ chế ra. Thứ hai, sự thật và ơn cứu độ không phải là đặc ân và độc quyền của một ít người, nhưng ai cũng có thể đạt tới qua sự giảng dậy của các Tông Đồ và nhất là của Giám Mục Roma.

Thánh Ireneo tóm tắt ý niệm đích thực về Truyền thống tông đồ vào ba điểm: Thứ nhất, Truyền thống tông đồ là ”công khai”, chứ không phải là riêng tư và bí mật. Nội dung lòng tin do Giáo Hội truyền lại đã được lãnh nhận từ Chúa Giêsu và các Tông Đồ. Như thế việc thừa kế các Giám Mục nguyên tắc cá nhân và Truyền thống tông đồ nguyên tắc giáo lý trùng hợp với nhau. Thứ hai Truyền thống tông đồ là ”duy nhất” trong nội dung nền tảng, mặc dù có sự đa dạng trong tiếng nói và các nền văn hóa khác nhau. Tính chất đại đồng, công giáo và sức mạnh hiệp nhất sự thật của Giáo Hội nối kết các thực tại khác nhau này trong sự thật chung do Chúa Kitô mạc khải. Thứ ba Truyền thống tông đồ là ”tinh thần”, được Chúa Thánh Thần hướng dẫn bảo đảm cho sự trung thành với việc thông truyền lòng tin, khiến cho Giáo Hội luôn luôn tươi trẻ trong các đặc sủng phong phú.

Ba đặc thái trên đây bảo đảm cho việc phân định việc thông truyền lòng tin trong Giáo Hội ngày nay. Giáo huấn của thánh Ireneo là một con lộ chính giúp minh giải mục tiêu và các ranh giới của việc đối thoại liên quan tới các giá trị, trao ban lòng hăng say mới mẻ cho hoạt động truyền giáo của Giáo Hội, cho sức mạnh của sự thật là nguồn gốc của tất cả các giá trị đích thật của thế giới.

Sáng thứ tư 28-3-2007 đã có gần 30.000 tín hữu và du khách hành hương tham dự buổi gặp gỡ chung hàng tuần với Đức Thánh Cha tại quảng trường thánh Phêrô. Đa số đến từ nhiều giáo phận Italia và Đức. Các đoàn hành hương khác đến từ 15 nước Tây Âu, Đông Âu, Bắc Mỹ và Mỹ châu Latinh.

Đức Thánh Cha đã chào các tín hữu bằng các thứ tiếng Pháp, Anh, đức, Tây Ban Nha, Đồ Đào Nha, Ba Lan, Hungari, Croat, Sloveni, Tchèques và Ý. Chào giới trẻ, các người đau yếu và các cặp vợ chồng mới cưới, Đức Thánh Cha nhắc tới lễ Truyền Tin Giáo Hội cử hành hôm thứ hai vừa qua. Ngài cầu mong giới trẻ cũng biết noi gương Mẹ Maria quảng đại thưa lên hai tiếng ”xin vâng” với Chúa. Đức Thánh Cha xin Mẹ là Đấng đã khiêm tốn vâng theo thánh ý Chúa tại Nagiarét cũng như trên đồi Canvê, giúp các người đau yếu bệnh tật kết hiệp với lễ tế của Chúa Kitô một cách sâu đậm hơn. Sau cùng ngài cầu mong Ngôi Lời nhập thể đồng hành với các cặp vợ chồng mới cưới trên con đường hôn nhân và giúp họ lớn lên mỗi ngày trong sự trung thành với tình yêu. Buổi tiếp kiến đã kết thúc với Kinh Lậy Cha và phép lành Tòa Thánh Đức Thánh Cha Ban cho mọi người.

Linh Tiến Khải