Tường thuật ngày thứ hai chuyến viếng thăm Hoa Kỳ của Đức Thánh Cha Biển Đức XVI
Thứ tư 16-4-2008 là ngày thứ hai trong chuyến viếng thăm Hoa Kỳ 6 ngày của Đức Thánh
Cha Biển Đức XVI, và cũng là ngày sinh nhật thứ 81 của ngài. Đức Thánh Cha đã chỉ
có hai sinh hoạt chính: ban sáng ngài tham dự lễ nghi tiếp đón chính thức tại Tòa
Bạch Ốc và thăm xã giao tổng thống Bush; và ban chiều Đức Thánh Cha chủ sự buổi hát
kinh chiều với các Giám Mục tại Đền Thánh Đức Mẹ Vô Nhiễm.
Như qúy vị và các
bạn đã biết Đức Thánh Cha đã tới Washington D.C tối thứ ba vừa qua. Thủ đô Washington
rộng 176 cây số vuông, có hơn 563 ngàn dân cũng được gọi là ”Thành phố Liên Bang”.
Nó đã được chọn hồi năm 1790 vì nằm giữa các tiểu bang miền bắc và các tiểu bang miền
nam và gần nơi ở của tổng thống George Washington. Quận Columbia ám chỉ ông Cristoforo
Colombo người đã khám phá ra châu Mỹ. Họa đồ thành phố do kiến trúc sư người Pháp
Pierre l'Enfant thực hiện từ năm 1793 và các việc xây cất do kiến trúc sư
Benjamin
Banneker, con của một cựu nô lệ thực hiện. Chính giữa thành phố là Đồi Capitol, tức
trụ sở Thượng Viện Hoa Kỳ. Từ đó có 4 con đường chia Washington thành 4 khu vực. Thủ
đô Washington là trụ sở của chính quyền liên bang gồm Tòa Bạch Cung là dinh tổng thống,
Bộ Ngoại Vụ và Ngũ giác đài là Bộ Quốc Phòng. Thủ đô Washington nổi tiếng vì có Thư
Viện lớn nhất thế giới với 29 triệu cuốn sách và 58 triệu thủ bản. Ngoài ra còn có
Vườn Bách Thảo với 26 ngàn thảo mộc đủ loại; các viện bảo tàng của tổ chức Smithsonian
Institution cùng hàng chục viện bảo tàng và trung tâm sưu tầm khác; và 3 sân bay.
Ngày 11 tháng 9 năm 2001 một phần của Ngũ Giác Đài đã bị máy bay khủng bố làm hư hại.
Tổng giáo phận Washington có hơn 582 ngàn tín hữu trên tổng số 2 triệu 647 ngàn dân,
gồm 140 giáo xứ và 10 cứ điểm truyền giáo, 372 linh mục giáo phận, 628 linh mục dòng,
182 Phó tế vĩnh viễn, 108 tu huynh, 603 nữ tu và 66 đại chủng sinh. Giáo phận điều
khiển 192 cơ sở giáo dục và 85 trung tâm bác ái.
Trên máy báy Đức Thánh Cha
đã cho các nhà báo tháp tùng phỏng vấn ngài. Được hỏi đâu là mục đích chính của chuyến
viếng thăm, Đức Thánh Cha cho biết chuyến tông du có hai mục đích: thứ nhất là thăm
Giáo Hội và quốc gia Hoa Kỳ, để kỷ niệm 200 năm giáo phận Baltimore được nâng lên
hàng Tổng giáo phận và ngày sinh của ba giáo phận khác là Philadelphia, Boston và
Louisville. Đây là một ngày lễ lớn đồng thời là dịp để suy tư về qúa khứ và tương
lai hầu đáp ứng các thách đố lớn của thời đại ngày nay. Ngoài ra cũng có cuộc gặp
gỡ liên tôn và đại kết, đặc biệt cuộc gặp gỡ tại hội đường do thái với các bạn do
thái ngày áp lễ Vượt Qua của họ. Đó là khía cạnh tôn giáo mục vụ của chuyến viếng
thăm Giáo Hội tại Hoa Kỳ trong thời điểm này của lịch sử. Mục đích thứ hai là viếng
thăm Liên Hiệp Quốc, nhân kỷ niệm 60 năm công bố Bản Tuyên Ngôn Nhân Quyền. Đây là
nhân chủng học và triết lý cũng như nền tảng nhân bản và tinh thần làm nền cho Liên
Hiệp Quốc. Vì thế đây cũng là dịp giúp suy tư và ý thức hơn về các quyền con người.
Bản Tuyên Ngôn Nhân Quyền quy tụ các truyền thống văn hóa khác nhau, nó đặc biệt bao
gồm nền nhân chủng học thừa nhận nơi con người một chủ thể có quyền ưu tiên trên tất
cả mọi cơ cấu, và các giá trị chung mà mọi người phải tôn trọng. Trong một thời đại
khủng hoảng các gía trị như hiện nay đây là dịp phải cùng nhau tái khẳng định nguyên
tắc ấy.
Ông John Allen, chuyên viên về các vấn đề Vaticăng, hỏi Đức Thánh
Cha về hiện tình của Giáo Hội Hoa Kỳ, là một Giáo Hội lớn, sinh động nhưng cũng khổ
đau vì cuộc khủng hoảng mới đây liên quan tới các vụ lạm dụng tính dục, Đức Thánh
Cha có sứ điệp nào cho sự chờ mong của tín hữu và người dân Hoa Kỳ hay không. Trả
lời bằng tiếng Anh Đức Thánh Cha nói những điều đã xảy ra là một nỗi khổ đau lớn cho
Giáo Hội tại Hoa Kỳ, cho Giáo Hội nói chung và cho riêng cá nhân ngài. Khi đọc các
bài tường trình, Đức Thánh Cha không hiểu làm sao một vài linh mục lại có thể thất
bại trong sứ mệnh thoa dịu và đem tình yêu của Chúa đến cho các trẻ em như thế. Đức
Thánh Cha cho biết Giáo Hội sẽ làm tất cả những gì có thể để những chuyện như thế
đừng xảy ra trong tương lai. Cần phải hành động trên ba bình diện: trước hết là công
lý và chính trị. Các ứng sinh lạm dụng tính dục sẽ không được làm linh mục, và vì
công bằng cũng phải chân thành trợ giúp các nạn nhân bị thử thách nặng nề. Thứ hai
là bình diện mục vụ: các người như thế cần được trợ giúp và hòa giải để được chữa
lành. Đức Thánh Cha biết các Giám Mục, Linh Mục và mọi tín hữu công giáo Mỹ sẽ làm
tất cả những gì có thể để trợ giúp, và chữa lành các đương sự. Giáo Hội đã thanh tra
các chủng viện và sẽ làm tất cả những gì có thể để cho các chủng sinh hấp thụ được
một sự đào tạo sâu xa trên bình diện tinh thần, nhân bản và trí thức. Điểm thứ ba
đó là các Giám Mục và giám đốc các đại chủng viện sẽ phân định rất nghiêm ngặt để
chỉ có các chủng sinh ”trong sạch” mới được thụ phong linh mục. Có ít linh mục nhưng
mà tốt, thì hơn là có nhiều linh mục. Và Giáo Hội sẽ làm tất cả những gì có thể để
chữa lành các vết thương này.
Một nhà báo người Mehicô hỏi Đức Thánh Cha về
vấn đề di cư và sự hiện diện rất đông đảo của người di cư nói tiếng Tây Ban Nha tại
Hoa Kỳ và trong Giáo Hội Công Giáo Mỹ khiến cho cộng đoàn công giáo ngày càng trở
thành cộng đoàn nói hai thứ tiếng và có hai nền văn hóa. Nhưng đồng thời trong xã
hội Mỹ phong trào chống di cư cũng gia tăng tạo ra nhiều cảnh sống khó khăn và kỳ
thị. Ông muốn biết trong chuyến viếng thăm Đức Thánh Cha có đề cập tới vấn đề này
không và có kêu mời Hoa Kỳ tiếp nhận người đi cư hay không.
Đức Thánh Cha
nói qua các Giám Mục Trung và Nam Mỹ về Roma viếng mộ hai thánh Tông Đồ và thăm Tòa
Thánh, ngài biết tầm rộng lớn của vấn đề, đặc biệt là cảnh gia đình phân cách. Sự
kiện này nguy hiểm cho cơ cấu xã hội, luân lý và nhân bản của các quốc gia nói trên.
Giải pháp nền tảng đó là phải làm thế nào để người dân không cần phải di cư ra nước
ngoài sinh sống. Và tất cả mọi người phải làm việc cho mục đích này, thăng tiến công
ăn việc làm và các điều kiện sống thích hợp cho người dân. Đức Thánh Cha nói ngài
sẽ đề cập với tổng thống Bush về vấn đề này để Hoa Kỳ trợ giúp các quốc gia này phát
triển. Đó là lợi ích cho các quốc gia nói trên cũng như cho toàn thế giới và cả Hoa
Kỳ nữa. Giải pháp ngắn là phải trợ giúp các gia đình, che chở để các gia đình không
bị phá hủy. Ngoài ra cũng cần làm mọi sự có thể để chống lại tình trạng bấp bênh và
bạo lực, làm sao để người di cư có cuộc sống xứng đáng. Đức Thánh Cha biết Hội Đồng
Giám Mục Hoa Kỳ cộng tác rất nhiều với các Hội Đồng Giám Mục Mỹ Latinh cũng như các
linh mục để trợ giúp các anh chị em di cư.
Một nhà báo Ý nói mới đây bà tân
đại sứ Mỹ cạnh Tòa Thánh có nêu bật giá trị công cộng của tôn giáo tại Hoa Kỳ. Ông
muốn biết đây có thể là mô thức cho Châu Âu bị tục hóa hay không. Đức Thánh Cha nói
châu Âu không thể chỉ bắt chước Hoa Kỳ, mà có lịch sử riêng của mình. Nhưng có thể
học hỏi nơi nhau nhiều điều. Điều hấp đẫn đó là dân Mỹ bao gồm các cộng đoàn và những
người đã chạy trốn các Giáo Hội Nhà Nước và muốn có một Nhà Nước đời rộng mở cho tất
cả mọi tôn giáo, cho tất cả mọi hình thức thực hành niềm tin. Và đã nảy sinh ra một
quốc gia đời có chủ ý: người dân chống lại một Nhà Nước Giáo Hội và một Giáo Hội Nhà
Nước. Nhưng tính cách đời đó phát xuất từ ý muốn tôn giáo, từ tình yêu đối với tôn
giáo trong sự đích thật của nó. Khi nghiên cứu Mỹ châu, triết gia Alexis Tocqueville
thấy các cơ cấu đời sống trong sự hòa hợp luân lý hiện diện giữa các công dân. Xem
ra đây là một mô thức nền tảng và tích cực đáng được tuân giữ bên Âu châu nữa. Tuy
nhiên cũng phải ghi nhận là 200 năm đã trôi qua tại Âu châu đã có biết bao nhiêu phát
triển. Và giờ đây tại Hoa Kỳ cũng có sự tấn kích của một huynh hướng đời mới, hoàn
toàn khác. Như thế trước đây có các vấn đề như di cư, người Mỹ Trắng Tin Lành và các
vấn đề khác.
Nhà báo John Pavis đặc trách hãng thông tin Hoa Kỳ tại Roma muốn
biết một cơ cấu quốc tế như Liên Hiệp Quốc có thể cứu vãn được các nguyên tắc ”không
thể thương lượng được”, dựa trên luật tự nhiên, mà Giáo Hội Công Giáo rao giảng hay
không. Đức Thánh Cha trả lời mục đích nền tảng của Liên Hiệp Quốc là bảo vệ các giá
trị chung, nền tảng của sự chung sống hòa bình giữa các Quốc Gia bằng cách tuân giữ
công lý và phát triển công lý. Nền tảng của Liên Hiệp Quốc là các quyền con người
diễn tả các giá trị không thể thương lượng được, có trước tất cả mọi cơ cấu và là
nền tảng của mọi cơ cấu. Đó là điểm gặp gỡ giữa các nền văn hóa được ghi khắc trong
chính bản tính con người. Canh tân ý thức Liên Hiệp Quốc chỉ có thể làm việc và thi
hành nhiệm vụ hòa bình, khi có nền tảng chung là các giá trị diễn tả các ”quyền”,
mà mọi người đều phải tuân giữ. Sứ mệnh của Đức Thánh Cha là xác nhận ý niệm nền tảng
này và cập nhật nó chừng nào có thể. Chính trong ý hướng đó Đức Thánh Cha cho biết
ngài rất vui khi đến viếng thăm Hoa Kỳ và chứng kiến sức sinh động của Giáo Hội và
đất nước này.
Trở lại chương trình viếng thăm của Đức Thánh Cha lúc 8 giờ
sáng ngài đã dâng thánh lễ trong nhà nguyện Tòa Sứ Thần cũng là lễ tạ ơn sinh nhật
thứ 81 của ngài. Đức Thánh Cha sinh năm 1927 thụ phong linh mục năm 1951, tấn phong
Giám Mục tại Muenchen Freising năm 1977 và trong cùng năm được vinh thăng Hồng Y.
Ngày 19 tháng 4 năm 2005 ngài được bầu làm Giáo Hoàng và bắt đầu chức vụ chủ chăn
hoàn vũ ngày 24 tháng 4 năm 2005.
Lúc sau 10 giờ Đức Thánh Cha đã rời Tòa
Sứ Thần để đi xe đến Tòa Bạch Cung. Dinh thự này được tổng thống George Washington
khởi sự xây năm 1792 và hoàn thành năm 1800 sau khi tổng thống qua đời. Năm 1814 Tòa
Bạch Cung bị người Anh đốt phá và cánh phải bị hư hại vì trận hỏa hoạn năm 1929. Tòa
Bạch cung có 6 tầng, gồm 132 phòng, 8 cầu thang và 3 thang máy. Dân chúng có thể ghi
danh vào thăm Tòa Bạch Ốc.
Chờ đợi Đức Thánh Cha trước tòa Bạch Ốc có tổng
thống Bush và phu nhân cũng như các giới chức đạo đời, các Hồng Y và các Giám Mục
Phụ tá của tổng giáo phận Washington. Lễ nghi tiếp đón chính thức diễn ra với 21 phát
đại bác nổ vang trong khi Đức Thánh Cha và tổng thống Bush duyệt hàng chào danh dự.
Tiếp đến ban nhạc trổi quốc thiều Vaticăng và quốc thiều Mỹ.
Đáp từ tổng thống
Bush Đức Thánh Cha đã cám ơn tổng thống mời ngài tới viếng thăm Hoa Kỳ, đặc biệt nhân
dịp mừng sinh nhật 200 năm giáo phận đầu tiên của Hoa Kỳ là Baltimore được nâng lên
hàng tổng giáo phận, và ngày khai sinh bốn giáo phận khác là New York, Boston, Philadelphia
và Louisville. Đức Thánh Cha nói: ”Tôi đến như một người bạn, và người loan báo Tin
Mừng, như là một người tôn trọng xã hội đa nguyên rộng lớn này. Các tín hữu công giáo
đã và tiếp tục cống hiến phần đóng góp tuyệt diệu của họ cho đời sống của quốc gia
này. Tôi tin rằng sự hiện diện của tôi có thể là suối nguồn cho sự canh tân và niềm
hy vọng cho Giáo Hội tại Hoa Kỳ và củng cố lòng cương quyết của các tín hữu công giáo
trong việc xây dựng cuộc sống Quốc Gia mà họ hãnh diện là công dân, với tinh thần
trách nhiệm lớn lao hơn”.
Tiếp tục bài đáp từ Đức Thánh Cha nhắc lại nguyên
lý làm nảy sinh ra quốc gia này: đó là việc kiếm tìm tự do được hướng dẫn bởi xác
tín các nguyên tắc điều khiển cuộc sống chính trị và xã hội gắn liền với trật tự luân
lý dựa trên quyền là Chúa Của Thiên Chúa Tạo Hóa. Chính vì thế các tài liệu lập quốc
minh nhiên rằng tất cả mọi người đều được tạo dựng bình đẳng và đều có các quyền bất
khả nhượng, dựa trên luật lệ tự nhiên và trên Thiên Chúa của sự tự nhiên đó. Trên
con đường lịch sử dài có nhiều khó khăn của Quốc Gia này các niềm tin tôn giáo đã
thường xuyên linh hứng và là sức mạnh hướng đạo, chẳng hạn như trong cuộc chiến đấu
chống lại nạn nô lệ và trong phong trào bảo vệ các quyền dân sự. Cả trong thời đại
ngày nay, đặc biệt trong các cuộc khủng hoảng, người Mỹ tiếp tục tìm ra sức mạnh trong
việc gắn bó với gia tài gồm các lý tưởng và khát vọng chung này.
Đề cập tới
các cuộc gặp gỡ với cộng đoàn công giáo và các tôn giáo khác, Đức Thánh Cha nói tín
hữu của mọi tôn giáo đã tìm thấy sự tự do tôn thờ Thiên Chúa và sống theo các xác
tín tôn giáo của mình và được chấp nhận như phần của một liên bang, trong đó mỗi người
và mọi nhóm đều có thể có tiếng nói của mình. Trong bối cảnh của các vấn đề tôn giáo
và chính trị ngày càng phức tạp hiện nay Đức Thánh Cha tin rằng người dân Mỹ có thể
tìm thấy nơi lòng tin tôn giáo của mình suối nguồn quý báu giúp phân định và sự linh
hứng giúp tiếp tục cuộc đối thoại có lý sự, tinh thần trách nhiệm và tôn trọng trong
nỗ lực chung xậy một xã hội nhân bản và tự do hơn.
Đức Thánh Cha nói thêm
trong bài đáp từ: Sự tự do không chỉ là một ơn, nhưng cũng là một lời mời gọi tinh
thần trách nhiệm cá nhân. Người dân Mỹ có kinh nghiệm, vì trong mọi thành phố đều
có các đài kỷ niệm những người đã hy sinh cuộc sống trong việc bảo vệ sự tự do tại
địa phương cũng như ở nơi khác. Việc bảo vệ sự tự do mời gọi vun trồng nhân đức, sự
tự chế, hy sinh cho công ích và có ý thức trách nhiệm đối với những người kém may
mắn hơn. Ngoài ra nó còn đòi hỏi sự can đảm dấn thân cho cuộc sống dân sự, đem vào
trong cuộc thảo luận công cộng các niềm tin tôn giáo và các giá trị sâu xa của mình.
Để cho công ích luôn luôn chiến thắng: đó là thách đố đối với mọi thế hệ.
Đức Gioan Phaolo II là người đã hiểu biết sự kiện này một cách sâu xa hơn ai hết.
Suy tư về chiến thắng tinh thần của sự tự do trên chế độ độc tài tại Balan và Đông
Âu Đức Gioan Phaolo II nói: ”Lịch sử cho thấy rõ ràng là trong một thế giới không
có sự thật, thì sự tự do mất đi nền tảng riêng” và ”một nền dân chủ không có giá trị,
cũng có thể mất đi chính linh hồn của nó” (Centesimus annus, 46).
Về phần
mình Giáo Hội ước mong góp phần vào việc xây dựng một thế giới ngày càng xứng đáng
hơn với con người, được tạo dựng nên giống hình ảnh của Thiên Chúa (St 1,26-27). Giáo
Hội xác tín rằng lòng tin chiếu một ánh sáng mới trên mọi sự và Tin Mừng vén mở cho
thấy ơn gọi cao qúy và số phận tuyệt diệu của con người. Ngoài ra lòng tin cũng cống
hiến sức mạnh giúp đáp trả lại ơn gọi cao cả đó và niềm hy vọng linh hứng cho việc
xây dựng một thế giới ngày càng công bằng và huynh đệ hơn. Nền dân chủ chỉ có thể
nở hoa, khi các vị lãnh đạo chính trị và những người đại diện nó được hướng dẫn bởi
sự thật, và đem sự khôn ngoan phát xuất từ nguyên tắc luân lý vào trong các quyết
định liên quan tới cuộc sống và tương lai Quốc Gia.
Đề cập tới vai trò quan
trọng của Hoa Kỳ trong cộng đồng quốc tế Đức Thánh Cha hy vọng khi viếng thăm Liên
Hiệp Quốc vào thứ sáu tới đây, ngài có thể khích lệ các nỗ lực khiến cho tổ chức này
có tiếng nói hữu hiệu đối với các chờ mong chính đáng của các dân tộc trên thế giới.
Dịp kỷ niệm 60 năm công bố Bản Tuyên Ngôn Nhân Quyền cho thấy đòi buộc của tình liên
đới toàn cầu càng cấp thiết hơn bao giờ hết, nếu muốn rằng tất cả mọi người đều có
thể sống xứng đáng với phẩm giá con người, như anh chị em trong cùng một nhà chung
quanh bàn ăn, mà lòng lành Chúa đã chuẩn bị cho tất cả mọi con cái Người. Hoa Kỳ đã
là quốc gia luôn luôn chứng minh cho thấy sự quảng đại trong việc trợ giúp nhân đạo,
thăng tiến phát triển và thoa dịu các nạn nhân tai ương thiên nhiên. Đức Thánh Cha
cầu mong Hoa Kỳ tiếp tục diễn tả sự lo lắng cho gia đình nhân loại trong việc yểm
trợ các nỗ lực của nền ngoại giao quốc tế nhằm giải quyết các tranh chấp và thăng
tiến phát triển. Nhờ thế các thế hệ tương lai có thể sống trong một thế giới nở hoa
chân lý, tự do và công bằng, một thế giới trong đó phẩm giá và các quyền con người
do Chúa ban cho từng người nam, nữ, và trẻ em được chú ý che chở và thăng tiến một
cách hữu hiệu.
Kết thúc lễ nghi chào đón chính thức Đức Thánh Cha đã hội kiến
riêng với tổng thống trong phòng làm việc riêng. Sau đó hai bên đã trao đổi qùa tặng
rồi chào thăm gia đình và các cộng sự viên và chụp hình lưu niệm.
Linh Tiến Khải